Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 129

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 129
ANDVARI „AÐ HUGSA ER AÐ BERA SAMAN' 127 ember 1958 til mars 1959. „Á hinn bóginn fargaði hann á síðustu árum ævi sinnar öllum öðrum handritum sínum, er þetta efni vörðuðu, svo að Frag- menta ultima er nú eitt til vitnis um það efni, sem annað bindi íslenzkrar menningar átti að geyma.“ Jóhannes telur að Sigurður hafi ritað þættina sem mynda Fragmenta upp úr fyrri drögum; þó eru þeir engan veginn neitt hreinrit og reyndust þarfnast talsverðrar ritstjórnar til þess að sóma sér vel í útgáfu.5 Það er ekki ætlun mín að reyna að ráða í hvað hafi staðið í þeim drögum að íslenskri menningu II sem Sigurður fargaði, þaðan af síður hvers vegna hann fargaði þeim og skildi okkur ekki meira eða heildstæðara efni eftir. Um það getur hver lesandi giskað fyrir sig. Hins vegar ætla ég að skoða lít- illega hvað einkum er að finna nýtt og nýstárlegt í Fragmenta ultima. En áður en kemur að því rifja ég í stuttu máli upp nokkur helstu höfundarein- kenni Sigurðar sem sagnfræðings, einkenni sem birtast skýrar í fyrsta bindi Islenskrar menningar en í Fragmenta ultima, og sýti ekki þótt mál mitt skarist svolítið við tólf ára gamla grein mína um þetta efni.6 Hér ræði ég sumt sem þar er aðeins drepið á og drep á annað sem þar er rætt. Að hugsa og bera saman Fyrirsögn greinarinnar er tekin að láni úr Fragmenta ultima. Sigurður hafði þessi orð um landnema íslands sem höfðu sýn af menningu fólks í Noregi, Svíþjóð, Danmörku og frá eyjunum vestan hafs og írlandi, og gátu auðgað eigin menningu með samanburði þeirra kynna:7 Ég leyfi mér að færa hugs- unina upp á Sigurð sjálfan og afstöðu hans til fræða sinna, annars vegar vegna þess að honum var jafnan hugleiknari nauðsyn þess að hugsa en að vita, hins vegar vegna þess að hugsun hans um sögu var ævinlega saman- burður sögutíma og hans eigin tíma. Þó að Sigurður væri allra manna djarf- astur að freista þess að lifa sig inn í forna tíma, þá færði hann afrakstur inn- lifunar sinnar jafnóðum inn í samtíð sína og bjó þar að honum með lesend- um sínum. Afstaða Nordals til þekkingar og hugsunar verður varla tjáð betur en með þekktri staðhæfingu hans í forspjalli að íslenskri menningu:8 „íslend- ingar vita of mikið um sögu sína í hlutfalli við það, sem þeir skilja“ Veru- legur hluti forspjallsins er raunar mælskur málflutningur fyrir skilningi og hugsun í sögu, gegn hugsunarlausum lærdómi og kunnáttu, og hann stend- ur í fullu gildi eftir að það er gleymt hverjum Sigurður kann að hafa verið að senda tóninn á sínum tíma. Eftirfarandi orð eru til dæmis eins og gripin
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.