Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 150

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 150
148 EIRÍKUR GUÐMUNDSSON ANDVARI í fyrsta bindi Sögu kynferðisins viðrar Michel Foucault þá róttæku hug- mynd sína að samfélag og hugmyndir Viktoríutímans á nítjándu öld hafi ekki haft bælandi áhrif á kynferðið heldur þvert á móti stuðlað að aukinni umræðu um það. Hann gengur raunar svo langt að tala um orðræðuspreng- ingu á þessu sviði þar sem einstaklingum var gert að tjá sínar innstu þrár í þágu heildarinnar og almennrar velferðar.7 Samkvæmt kenningu Foucaults varð einstaklingurinn að viðfangsefni þekkingarinnar á nítjándu öld. Játn- ing skriftarsakramentisins braust út úr trúarlegu samhengi sínu og fór að setja mark sitt á fræðigreinar og stofnanir. Pessi þróun átti sér einkum stað í tengslum við útþenslu læknis- og sálarfræða sem einblíndu á kynferði hinna „brengluðu“ og áttu sinn þátt í að móta hugmyndir okkar um „eðli- legt“ kynlíf sem miðaðist fyrst og fremst við ástir samlyndra hjóna. Hvers kyns „pervertar“ voru dregnir fram í dagsljósið og látnir lýsa hneigðum sín- um. Óreiðan í hvatalífi mannsins varð að andlegum veikleika. Hún var ekki bæld niður heldur var henni þvert á móti breytt í greinandi orðræðu sem gerði hana að sýnilegum og viðvarandi veruleika. A nítjándu öld var farið að líta á kynlíf einstaklingsins sem hið mikla leyndarmál sem leitt gat sanna sjálfsemd (ídentitet) hans í ljós. Kynferðið varð að kjarna persónu- leikans; duldu orsakalögmáli eða almáttugri merkingu; maðurinn varð að því sem hann þráir - lostinn fór að gera skilgreiningu hans mögulega. Það fól í sér lykil að heilsu manna, sjúklegu ástandi og sjálfsskilningi, og lagði grundvöll að aðferðarfræði valds sem tengir einstaklinginn við fjöldann. Maðurinn varð að þeirri ótæmandi merkingaruppsprettu sem hann er enn í dag; eðli hans verður aldrei fullkannað, eins og óþekktur höfundur bókar- innar My secret life orðaði það í nákvæmri útlistun á óheftri kynlífsfíkn sinni undir lok nítjándu aldar. Borgin Dyrnar þröngu er ekki kynlífsparadís heldur samfélag þar sem þrár mannsins hafa verið rækilega flokkaðar og greindar niður í smæstu einingar. íbúarnir hafa verið „mældir“ með tilliti til sinna eigin þarfa og eiga erfitt með að sætta sig við framandi kenjar í kynferðismálum, eða eins og næturvörðurinn Ágúst segir við Þórunni: „Ég er alveg hættur að skilja nokkuð í þér. Allt sem ég kann stangast svo á við þig. [. . .] Við komum frá svo ólíkum menningarheimum að ég óttast að við eigum ekki nógu vel saman. Viltu að við gerum það núna á sjálfu Torgi kyrrðarinnar? Hvers konar þörf er það?“ (41). Orðræður persónanna snúast að meira eða minna leyti um kynlíf, enda búa þær flestar yfir einhvers konar „perversjón“ sem stjórnar orðum þeirra og gerðum (samanber „elskhuga“ Þórunnar, Ágúst og Óskar, sem eru báðir „mömmudrengir“; karlmennska þess síðarnefnda byggist á því að hata látinn föður sinn). Þær persónur sem verða á vegi Þór- unnar breyta henni umsvifalaust í táknmynd fyrir sínar eigin þrár og undr- ast þann kjark sem hún sýnir með því að heimsækja borgina ein síns liðs.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.