Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 118

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 118
116 JÓN KARL HELGASON ANDVARI fyrir, hvað þær eru í raun og veru, því að það verður eitt höfuðatriði í þekkingu ís- lendinga á sjálfum sér og sögu sinni fyrr og síðar, - og síðast, en ekki sízt, að greina á milli ellibelgs sagnanna, hins dauða fróðleiks, og hinnar síungu sálar þeirra: snilldar- innar í stíl og frásagnarhætti, mannlýsinganna, mannvitsins, lífsskoðunarinnar, - að kenna mönnum að lesa þær með dýpra skilningi og sér til meira andlegs ávinnings. (s. 78-79) Ef litið er til þess hóps sem jafnan er kenndur við íslenska skólann virðist sem Einar Olafur Sveinsson hafi orðið við þessu kalli Sigurðar Nordals í riti sínu Á Njálsbúð sem út kom árið 1943. Efnisyfirlit bókarinnar er svo til samhljóða forskrift Sigurðar fyrir fornritarannsóknir þar sem skilið er á milli hins dauða fróðleiks og „snilldarinnar í stíl og frásagnarhætti, mann- lýsinganna, mannvitsins, lífsskoðunarinnar“. Að loknum stuttum inngangs- kafla, sem ber titilinn „Ræturnar“, fylgja meginkaflar ritsins með titlunum „Listaverkið“, „Mannlýsingar“, og „Lífsskoðanir“.15 Fróðlegt væri að rekja þessi tengsl milli Hrafnkötlu Sigurðar og Á Njálsbúð eftir Einar Ólaf nán- ar, en með hliðsjón af takmarki þessarar greinar liggur nú fyrir að bera stefnuskrá íslenska skólans frá 1940 saman við þá fyrirætlun Víkingsútgáf- unnar „að gefa íslendingasögurnar út í nýrri útgáfu, þar sem málið á þeim er fært í nútímabúning, og þurrum ættartölulanglokum sleppt“. Var ekki einmitt þar á ferðinni áþreifanleg tilraun til að „greina á milli ellibelgs sagnanna, hins dauða fróðleiks, og hinnar síungu sálar þeirra“, svo vitnað sé aftur til orða Sigurðar Nordals? III Þegar hugað er að þeim viðbrögðum sem fyrirhuguð útgáfa Halldórs Lax- ness á Laxdæla sögu vakti, kemur ekki á óvart að Sigurður og aðrir með- limir íslenska skólans hafi sýnt varkárni í umgengni sinni við menningararf- inn. Útgáfufrétt Víkingsútgáfunnar vakti snörp andsvör í blöðum og leiddi að endingu til þess að Alþingi samþykkti lög síðla árs 1941 sem kváðu á um einkarétt ríkisins á útgáfu íslenskra rita sem samin hefðu verið fyrir árið 1400. Átti kennslumálaráðherra að úthluta leyfum til þeirra sem áhuga hefðu á að gefa út þessi rit, en Fornritafélagið var eitt undanskilið þessu ákvæði.1*' Halldór og samstarfsmenn hans, þeir Ragnar Jónsson bókaútgef- andi og Stefán Ögmundsson prentari, brugðust skjótt við og gáfu Laxdœlu út á mettíma, áður en lögin voru afgreidd á þinginu. Ári síðar gáfu þeir út Hrafnkels sögu, í trássi við lögin og voru dæmdir fyrir tiltækið í lögreglu- rétti Reykjavíkur. Var þeim gert að gjalda fjársektir, eða að öðrum kosti að sitja 45 daga í fangelsi. Þeir áfrýjuðu dómnum til Hæstaréttar á þeirri for- sendu að lögin sem dæmt var eftir brytu í bága við ákvæði stjórnarskrár um
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.