Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 89

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 89
andvari HINN LANGI OG SKÆRI HLJÓMUR 87 hinnar nýju stefnu þó að þeir hefðu hafið feril sinn í rómantískum anda. Ég nefni aðeins Henrik Ibsen og August Strindberg en verk þeirra frá þessum tíma hafa út um heiminn varpað mestum ljóma á bókmenntir Norðurlanda ef frá eru taldar íslenskar fornbókmenntir og ævintýr H. C. Andersens. Stríðið um bókmenntakenningar og lífsviðhorf geisaði af fullum krafti næsta áratuginn og lengur. Brandesi varð ekki vært í Danmörku. Hann fluttist til Berlínar 1877 og settist ekki að í Danmörku aftur fyrr en 1883, en kom þó alltaf öðru hverju heim til fyrirlestrahalds á þessum útivistarárum. IV Það var inn í andrúmsloft þessa bókmenntalega styrjaldarástands sem nýstúdentinn Einar Hjörleifsson fluttist haustið 1881 og í Verðandi vorið eftir drógu þeir félagar að húni merki hinnar nýju stefnu. Á hvern hátt sver höfundarverk Einars H. Kvarans sig í ætt við raunsæis- stefnuna hugmyndalega og um listræn vinnubrögð? Þegar litið er á skáldverk hans í heild sinni má með miklum rétti halda því fram að þau beri einkenni allra þeirra þriggja skeiða raunsæis sem áður voru nefnd - realisma, natúralisma og impressionisma. í ýmsum verka sinna, og á það ekki síst við um nokkrar smásagna hans, einkum frá fyrri árum, birtist hann sem realisti af gerð Gustave Flauberts. Hann sýnir okkur mannlífsmyndir, persónur og atvikarás, úr lífi venjulegs fólks við hvunndagslegustu aðstæður og gætir þess að lita ekki þessar niyndir eigin boðskap eða tilætlunum. Sem dæmi um sögur þessarar gerðar nefni ég Vonir (1890), „Þurrkur“ (1905), „Skilnaður" (1906). Þessu listar- bragði kunni hann fullvel að beita allt til loka ferils síns. Ég nefni sem dæmi smásöguna „Reykur“ frá árinu 1928. Allur þorrinn af skáldverkum Einars ber samt það megineinkenni natúr- alismans að bókmenntir hafi þann tilgang að bæta og lækna mein mannlífs- ins, gera líf manna fegurra og hamingjuríkara. Auðvitað eru verkin sjálf gleggstur vitnisburður um þessa afstöðu hans, en henni hefur hann einnig lýst í ræðum og ritgerðum um list og lífsafstöðu. í frægri ritdeilu sinni við Sigurð Nordal sagði hann í ritgerðinni „Kristur eða Þór“: [. . .] mér hefir aldrei komið til hugar að verða sammála þeim mönnum, sem vilja að sjálfsögðu einangra orðsins list frá lífinu sjálfu. Eg lít svo á, sem listin eigi að vera í þjónustu sannleikans, eins og höfundarnir sjá hann, og styðja mennina í baráttu þeirra. Og í útvarpsávarpi sem hann flutti á 75 ára afmæli sínu 6. des. 1934 og birti síðar í Morgni var hann enn sömu skoðunar:
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.