Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 145

Andvari - 01.01.1996, Blaðsíða 145
ANDVARI OFBELDI TÍMANS 143 og skrifar dóttur sinni nýtt bréf sem kemur fyrir sjónir lesandans sem skáldsaga. Sagan styðst við viðteknar og nokkuð trénaðar hugmyndir um sögu þjóðarinnar. Samkvæmt þeim vaknar hún af djúpum svefni á fyrri hluta nítjándu aldar; áður hímdi hún ljósfeitislaus í dimmum dal eða eilífu myrkri. I sögu Böðvars er þessi svefn tákngerður í andófi stjórnvalda gegn hvers kyns skemmtan alþýðunnar og látlausum tilraunum þeirra til að stjórna ástarlífi hennar. Ástin lá í dvala, segir í sögunni, uns menn eins og Jörundur hundadagakonungur og Magnús Stephensen dómstjóri kenndu þjóðinni að dansa og syngja. Á þeim tímapunkti upphefst harmsagan um ævi Olafs Jenssonar fíólíns og för hans til Vesturheims mörgum áratugum síðar. Híbýli vindanna á sér mun skýrari rætur í goðsögulegri hugsun en saga Björns. I nokkurs konar formála fyrir sögunni talar skrásetjarinn um söng- inn sem dýrgrip mótaðan úr efni sem guðirnir gáfu mannkyninu í árdaga, ættaðan „frá rökkvaðri fortíð mannlegra tilfinninga“ (8). Hann sér fyrir sér seiðskratta og völvu sem „særa dulmögn náttúrunnar til fundar við sig að ráða furður og feiknstafi. . .“ (8). Söguna segir hann vera af fólki „sem bar í sér neistann af eldinum góða sem skilur mannkyn frá annarri sköpun“ (18-19). Hún er skrifuð svo viðtakandinn týni ekki uppruna sínum í þjóða- hafið (sjá 9). í þessum formála er fólginn hugmyndagrunnur sögunnar sem einkennist af takmarkalítilli virðingu sögumanns fyrir elju hversdagsmanna sem lögðu út með eigið ljós í stafni en hnigu þó með öll sín bestu ljóð í gröf, eins og það var einu sinni orðað. Boðskapur sögunnar felst í því að læra af reynslu kynslóðanna, og þaðan er stutt yfir í andvökuskáldið og landnemann Stephan G. Stephansson.4 Yfir frásögn Böðvars af för Ólafs vestur til Kanada hvílir raunar „goðsögn“ Stephans G. um manninn sem stríddi á daginn við óblíða náttúru en orti á næturnar, eða eins og segir á einum stað í sögunni: „Gamla sagan um erfiðismanninn sem listagyðjan valdi sér að vin og hann hét tryggð of ævidaga. I stað þess að gefa honum auð og völd rændi hún hann ró og svefni. En hann afneitaði henni aldrei, og fyrir vikið leiddi hún hann með sér örfá andartök svo ódauðleikinn og eilífðin lýstu eins og leiftur yfir dauðadæmdri hérvist mannslíkamans svo hann sá yfir fjöll og höf, sá híbýli vindanna og lífsins tré“ (19). Líkt og Stephan er Ólafur fíólín listamaður sem sinnir list sinni í stopul- um frístundum; mótlætið meinar honum hins vegar, öfugt við skáldið forð- um, að ná þeim hæðum sem hugur hans stendur til. í æsku er honum lýst sem rómantískum sveimhuga í borgfirskri sveit sem leikur á hljóðfæri sitt yfir ánum og sýnir Fjölni meiri áhuga en Nýjum félagsritum Jóns Sigurðs- sonar. Þroskasaga hans er vörðuð hefðbundnum leiðarsteinum þar sem takast á andstæður góðs og ills. Táknmynd hins illa í æsku söguhetjunnar verður Jakob Jakobsson, ráðsmaður sem aflífar rakka nokkurn, sem mágur
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.