Andvari - 01.01.1907, Side 163

Þjóðfundurinn 1851.
157
an bóginn ekki treyst sjer til að svara neinum fyrirspurn-
um, en á hinn bóginn reynt að bera fyrir nafn Yðar Há-
tignar og svo sem viljað ota cinveldi því, sem Yðar Hátign
þegar hefir afsalað Yður eins á þessu landi og annarstaðar
í rikinu, þegar Þjer tókuð yður ráðgjafa með ábyrgð við
þjóðina. Þannig hefir þingið lilotið að fara á mis við alla
þá meðverkun af stjórnarinnar hálfu, sem í meðferð mál-
anna er svo mikilvæg og nauðsynleg. En samt sem áður
þykjumst vjer geta ráðið það af meiningum hans, að hann
ætli, að þjóðfundurinn hafi að vísu mátt samþykkja stjórn-
arfrumvörpin orðrjett, eða og hrinda þeim, eða og í þriðja
lagi breyta þcim, þegar aðcins stæði grundvöllur þeirra.
En vjer erum allir á því, að fundurinn hafi einnig mátt
gjöra uppástungur, sem byggðar voru á annari skoðun um
rjettindi landsins en þeirri, sem danskir ráðgjafar Yðar
Hátignar hafa farið fram síðan 1848 og byggt á frumvarp,
sem vjer hljótum að skoða sem uppástungu frá þeirrahendi
og undir þeirra ábyrgð, en ekki sem neina skipun Yðar
Hátignar sjálfs, sem vjer ættum að hlýða livort vjer vild-
um eða ekki, og hvort sem land þetta gæti það eða
ckki, því oss virðist það auðsætt, að væri sú meining-
in, þá gæti þingið ekki heldur lirundið frumvarpinu, en
það væri móthverft liæði eðli lilutarins sjálfs, rjettindum
lands vors og rjettindum alþingis, jafnvel eins og það var,
jafnrjetti því, sem Yðar Hátign liefir án efa ætlað oss við
aðra samþegna vora og að siðustu beinni og skýlausri
meiningu konungsbrjefsins 23. sept. 1848. Þaraðauki yrði
það íslandi til óbætanlegs skaða og kostnaðar, ef þingið
hjer mætti engar slíkar uppástungur gjöra.
Vjer biðjum Yðar Hátign að heyra mildilega ástæður
vorar um þetla atriði. Yðar konungleg Hátign hefir afsal-
að Yður einveldi það, sem veitt var Forföður Yörum Frið-
reki konungi hinum þriðja og eptirkomendum hans, ogÞjer
hafið þareptir lýst því yíir, að konungalögin væru úr gildi
gengin, nema að erfðarjettinum til. Þelta er fríviljug gjöf
Yðar Hátignar, sem veitt er af Yðar frjálsum konunglegum
vilja og fullu valdi, og sem æfinlega mun verða minningu
Yðvarri til sæmdar. I þessari gjöf tileinkar Island sjer
með glcði og þakklæti sinn hluta, eins og hver þeirra rík-
ishluta, sem undir konungalögunum var. En úr því þessi
gjöf er veitt, þá keinur þvínæst til að ákveða það form,
sem á að koma í staðinn, það samband, sem á að verða
milli konungsins og hvers ríkishluta, sem hefir sjerstaklcg
rjettindi, og milli ríkishlutanna sjálfra sín á milli, þó að