Búfræðingurinn - 01.01.1944, Qupperneq 8

B U F H Æ Ð 1 N G U R I N N
(>
ræktina. Annar, sá scni getur greint fóðurgrösin liver frá öðrúm, sér,
að vissar tcgundir eiga vel við skilyrðiu, sumar gefa mikið gras, en
rýma burtu smágrcsi, er hann vill ógjarnan missa lir töðunni. Af
athugun sinni fær hann þclckingu, er vísar honum leið til að brcyta
tii, breyta uin fræblöndu. Ef hann notfærir sér athuganir sinar, getur
iiann breytt sáðtúnrækt sinni sér til liagsbóta vegna gröðurþekkingar-
innar og annarra athugana, er hann gerir i samliandi við hirðingu túns-
ins, áburð og vörzlu. Hinn lióndinn skeytir eklci neinu, er ánægður. ef
landið er gróið, en iætur sér á sama standa, af hvaða tegundum lieyið er
Þctta dæmi getur verið raunvcrulegt og liefur orðið ]>að sums staðar.
Gróðurþekkingin er þvi hagsmunaatriði fyrir túnræktina, eins og öll
þekking á hvcrjum hlut er nauðsynleg til þcss að hafa af honum sem
mest not.
Allt frá Jjví á 18. öld hefur gróðurfar á íslandi verið atliugað af nátt-
úrufræðingum, en eigi hefur þó þekkingin á gróðurfari landsins lcomi/.t
Jangt fyrr en á síðasta fimmtungi næstliðinnar aldar. Um fóðurgildi
islenzkrar töðu er eigi yitað efnafræðilega fyrr en árið 1886. Og geklsst
Jósef .1. Björnsson skólastjóri fj'rir þeiin efnagreiningnm. Síðar, cða
um 1897, lét I’. Fcilberg, inspektör, talca nokkur sýnisliorn af töðu og
úthcyi til efnagreiningar. Niðurstaðan varð sú, að íslenzkt liey var nær-
ingarrikt og nokkuð auðugra af holdgjafarsamböndum (— köfnunar-
cfnissamböndum) og ösku en erlent hey, cn aftur á móti var minna af
lioldgjaíarlausum samliöndum og tréni en i crlendu Jieyi.
N'æsta þróunarstigið á sviði gróðurþekkingarinnar voru gróðuralhwj-
anir Stefáns Stefánssonar shólanieistara og flciri náttúrufræðinga Jaust
fyrir siðustu aldamót.
Árangur þessa starfs varð útgáfa grasafræðiritsins „Flóra“ íslands,
er koin út um aldamótin síðustu. Unnu þar margir að, og má lielzt
nelna þá náttúrufræðingana Ólaf Daviðsson og dr. Helga Jónsson aulc
Stefáns skólameistara. l>etta var í fyrsta skiptið, sem lit kom bók á
islcnzku uin innlcndar gróðurtegundir, og má fullyrða, að Flóra liefur
stuðJað mjög að þvi, að almenningi gafst nú lcostur á að grcina liinar
cinstöku tcgundir liverja frá annarri. Eftir síðustu aldamót gekkst
Stefán Stefánsson slcóJaineistari fyrir þvi, að allmargar nytjaplöntur
voru rannsakaðar efnafræðislcga, og l'élckst ]>á nánari þekking á helztu
nj-tjagrösuin olikar, livað cfnainnihald sncrti. Kom þá fram syipað og
við fj’rstu efnarannsóknirnar á íslenzkri töðu, að það hey, er t'ékkst af
íslenzkum fóðurgrösum, var fullt eins næringarríkt og erlent liey, og
liafa siðari efnagreiningar oftast leitt að sömu niðurstöðu.
íslenzk lafía cr ]>ó alloft fátækavi af kalki cn erlend og cinnig
fosfóvsf/vuiimihaldi, en þetta stafar líklega af því, að oft vantar
smárategundir í túniii, einkum sáðslétturnar, því að smárateg-
undir eru miin auðugri af fosfórsýru og kalki en sjálfar grasteg-
undirnar. Má eflaust leita þar orsakanna að kalkskovli í kúm, sem
l'óðraðar eru á smáralausu sáðsléttuheyi. Einnig mun oflast nær
einhæfuv ábuvfíuv rýra eðlilegt efnainnihald töðunnar. Eftir cfna-
greiningum á 11 sýnishornum af töðu virðist ]>ó islenzk taða Jítið