Búfræðingurinn - 01.01.1944, Síða 57

B Ú F R Æ Ð I N G U R I N N
55
liafa skilað léttara korni. Þrændarúgur hcfur náð mestri kornþyngd
20,8 gr hvcr 1000 korn, en meðalkornhyngd i Norcgi cr um 22 gr. Og cr
kornþyngdin oft ckki meiri i heimalandi rúgsins, Noregi. Eu svo hefur
rúgur lika ekki náð meir en 7 gr þyngd, en þá liefur kornuppskeran
\ erið 4—6 tn. af ha, en hálmurinn mikill og allgóður til fóðurs. Vor-
sáður vetrarrúgur liei'ur reynzt fullt eins \el og rúgur, sem sáð er til uni
miðjan júlí, en þá þarf að sjá fyrir meiri áburði. Víða í fjallabyggðum
Noregs er vetrarrúgi sáð í vorbygg, það tekið þroskað samsumars, en
rúgurinn árið eftir, og liafa tilraunir erlendis sannað, að kornþyngdin
\erður oft meiri á vctrarrúgi, sem er vorsáður með hyggi. Annars eru
tilraunir ckki nógu víðtækar hér á landi í rúgrækt. En geta má þess, að
engin hætta er á að rækta rúg, þó að liann nái ekki fullum þroska, þvi að
ávallt skilar hann góðri uppskeru, því að vel geta fengizt 60—90 hestar
af ha af hálmi einum saman auk korns, þó að ckki sé fullþroskað, en á
þvi er viðar munur milli ára en hér á landi.
Vel má rækta vetrarrúg eftir töðu eða annað gras, en sjá verður fyrir
þvi að mvlda jörðina vcl, því að rúgurinn þarf vel unna jörð. Vel getur
reynzt að sá rúgi cftir kartöflur og rófur, en ]>á þarf jörðin að vera
lirein, en þetta er þó ckki hægt samsumars eftir garðávexti, en liins
vegar árið cftir. Aburður til rúgræktar fer eftir forræktun. Eftir gras
eða töðu má vel nota búfjáráburð, og bezl cr að nota gamla mvkju eða
hesthúsliaug, 60—70 vagnlilöss á ha, auk þess 100—150 ltg af súper-
fosfati. Ef rúgurinn licfur ekki lifað vel yfir vcturinn, er ráðlegt að
hcra á hann sncmma vors 100—120 kg af saltpétri á ha. Hér hcfur oft-
ast verið sáð vctrarrúgi um miðjan júli, en vorsáning sjaldan verið
reynd og aldrei í bvggi, en sáð án skjólsáðs. Hefur ]iá rúgurinn sprottið
allmikið fram í júlí en ])á vcrið slcginn og grasið hirt ])á strax af land-
inu, og hcfur vorsáður vetrarrúgur gefið góðan árangur i korni og hálmi
árið eftir. Vetrarrúgur sprcttur mjög ört, þegar fer að hlýna í veðri
árið eftir sáningu, el hann hcfur lifað vcl yfir veturinn. En liann hefur
baldizt vel og lítið dáið út á veturna þau ár, sein hann liefur verið hér
i ræktun. Vorsáður vetrarrúgur hefur skriðið fyrr en haustsáður (júli)
og verið þorslíaður 15.—20. scptcmbcr, en ekki sjáanlegur munur á
þroskuninni. Sáðmagn fyrir rúg er bæfilcgt 100—180 lig á ba, ef liann er
ræktaður einn sér, en nokkru minna af rúgi með byggi, 70—90 kg, og
svo hygg 120—140 kg. Ef rúgi er sáð með byggi, þarf það að vera strá-
stiít, má ekki lcggjast i lcgu, og verður þvi að bera þannig á, að byggið
leggist ekki, því að þá geta orðið rúglausar skellur í akrinum árið eftir.
Itúgurinn þolir illa vorfrost, eftir að hann er skriðinn um miðjan júni,
og hefur frost tvívegis rýrt lcornuppskeruna. Hér á Suðurlandi verður
frost sjaldan svo mikið á þeim fima, að saki. Nokkur hætta getur á þvi
\ erið, að rúgur verði fyrir kornfoki, einkum ef liann stendur vel og
hallast ekki. En ]>að ber að varast, að hann liggi inikið niðri, þvi að þá
þolir liann verr liaustfrost, en þau draga úr grómagni rúgsins allveru-
lega. íslenzk-ræktaður vetrarrúgur hefur gróið að meðaltali um 70%, cn
mest 90%. Kornið er fullþroskað, þegar kjarninn er scigharður, en oft
verður þó að taka liann blautari, og verður ])á þurrkun crfiðari. Við
rúgrægt verður að gæta ]>ess að sá góðu útsæði með sem mestu frjó-
mngni og fella ]>að ekki djúpt niður, grynnra en l>ygg og hafra. llreið-