Ritmennt - 01.01.2003, Blaðsíða 58

Ritmennt - 01.01.2003, Blaðsíða 58
EINAR H. GUÐMUNDSSON RITMENNT Þótt þessi dómur Benedikts sé í hæsta máta ósanngjarn og sumar full- yrðingar hans beinlínis rangar, þá er því ekki að neita, að lítið fer fyr- ir vísindalegum rökum hjá Birni um vitsmunalíf á öðrum hnöttum. En þar er Björn reyndar í góðum félagsskap. Það voru ekki aðeins þeir Flammarion, sem létu sig dreyma um íbúa annarra hnatta, heldur á hið sama við um marga andans jöfra á ýmsum tímum. í hópi þeirra, sem f jölluðu opinskátt og án alba sannana um líf á öðmm hnöttum, vom menn eins og Levkippos, Demókrítos, Epikúros, Lúkretíus, Nikulás frá Kúsa, Brúnó, Kepler, Huygens, Newton, Leibniz, Pope, Berkeley, Wright, Kant, Lambert, Herschel feðgarnir, Bode, Arago, Laplace og Brewster, auk fjölda minni spámanna.91 Engar áreiðanlegar vísbendingar hafa enn fundist um líf á öðmm hnöttum, en áhugi manna á þessu efni hefur síst dvínað með tíman- um. í því sambandi má meðal annars benda á, að nú á dögum telja margir vísindamenn sennilegt að líf, jafnvel vitsmunalíf, kunni að þrífast á reildstjörnum í öðmm sólkerfum og eitt af helstu verkefn- um Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA) um þessar mund- ir er einmitt að leita að lífi í óravíddum himingeimsins [35c]. 91 Sjá t.d. [35]. Levkippos (um 430 f.Kr.), Dcmókrítos (um 460-371 f.Kr.) og Epí- kúros (341-270 f.Kr.) voru allir grískir heimspekingar. Rómverjinn Títus Lúkretíus Karus var uppi um 60 f.Kr. og guðfræðingurinn og náttúruspeking- urinn Nikulás frá Kúsa frá 1401 til 1464. George Berkeley (1685-1753) var írskur heimspekingur. Stjörnufræðingurinn John EW. Herschel var sonur W. Herschels. Stjörnufræðingurinn Johann Elert Bode (1747-1826) er m.a. þekkt- ur fyrir stjörnukort sín. Dominique Francois Arago (1786-1853) var virtur eðlisfræðingur og stjörnufræðingur og áhrifamaður í frönsku vísindasamfé- lagi. David Brewster (1781-1868) var þeklctur skoskur eðlisfræðingur. Bók Jóhannesar Keplers (1571-1630) Somnium, seu ... de astronomia lunari (Draum- urinn, eða stjörnufræði tunglsins), sem kom út í Slesíu 1634, fjallar um ferða- lag til tunglsins og hugsanlegar lífverur sem þar sé að finna. Hún er m.a. at- hyglisverð vegna þess, að aðalsöguhetjurnar, Duracotus og Fiolxhilde, eru fs- lendingar [40]. Fjallað er stuttlega um líf á öðrum hnöttum í Landaskipunar- fræðinni, Vinagleði og Náttúruskoðara (þar sem Jón lærði vitnar neðanmáls í Stierne-Katechismus Soeborgs), en þekktasta rit á íslensku um þetta efni fyr- ir 1900 er sennilega Úranía Flammarions frá 1898. Einnig er vert að minna á dispútatíu Stefáns Björnssonar reiknimeistara, Dissertatio spectans ad physi- cam coelestam, qua sufficienter, aut certe summa cum verisimilitudine a priori probatur dari in corporibus coelestibus creaturas rationales, montes et aqvas (Fyrirlestur varðandi eðli himintungla, þar sem leiddar eru út frá kennisetningum nægar eða a.m.lc. mjög sterkar líkur að því að á himinhnött- um séu skyni gæddar verur, fjöll og höf), sem kom út í Höfn árið 1760 og er greinilega rituð undir áhrifum frá Leibniz og fylgismönnum hans [38]. Að lokum má geta þess, að nú á dögum er fjallað um leitina að lífi á öðrum hnöttum í svo til öllum bókum um stjörnufræði fyrir byrjendur. 54
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168

x

Ritmennt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.