Stígandi - 01.04.1947, Page 29

gefnu fólki á bernskuheimili nrínu, og langar mig til að minnast
liér eins þeirra, sem mér finnst að bæri hátt yfir fjöldann. Hann
liét Jón Jónsson og var þá einn af húsbændum heimilisins, hjó
þar við lítil efni og þröngan húsakost, en átti fjölþætta hæfileika
og hlýjan hug hvers manns. Auk venjulegra heimilisstarfa kenndi
hann unglingum úr nágrenninu nokkurn hluta vetrar, og urðu
þeir ekki svo fáir, sem áttu lionum að þakka, að þeir fengu leikni
í að skrifa fagra hönd og gátu lesið verk úrvalshöfunda Norður-
landa.
Það hefi ég heyrt, að ókunnugir hafi ekki talið hann friðan
mann, en þeir, sem kynntust honum, litu hann öðrum augum,
og í huga mér er hann glæsimennið fagureygða, livört sem ég
minnist hans með dóttur sína og mig sína á hvoru kné meðan
hann kenndi okkur ljóð og lag, eða hann skipar sæti lesarans á
kvöldin. En það var einn af kostum hans, að hann las allra manna
hezt, hvort lieldur var bundið mál eða óhundið, en mestan fögn-
uð vakti það hjá öllum, þegar hann tók bækur frændþjóða okkar
á þeirra eigin máli og þýddi á íslenzka tungu. Þá opnuðust fyrir
okkur hörnunum dalir og firðir Noregs, sveipaðir töfraljóma
fjarlægðarinnar, og frá þeim tíma hefi ég unnað Finnum sem
minni eigin þjóð.
Þá minnist ég þess, þegar fólkið var að kveðast á, oft stóð sama
„sópan“ yfir í marga daga, var engum unnt að kveða Jón í kút-
inn. Brysti hann vísur, hjó hann þær til og hafði jafnhratt yfir og
áður. Þá lék ekki á tveim tungum, að hann mundi verða skáld
gott, og frá þeim árum er til kvæði eftir hann, sem ég heyrði
sungið í mörg ár á hverri gleðisamkomu og raulað undir við störf
heimilisins. Það er í einu ástaróður til sveitar þeiiTar, sem ól
liann, og herhvöt gegn því, sem hann taldi verst og skaðlegast
hverjum manni.
Þegar ég var tæplega sjö ára gömul, skipti Jón um bústaði, og
ári síðar yfirgaf hann sveit sína. Þann dag sat ég uppi á baðstof-
unni á Arnarvatni og sá lestina frá Skútustöðum fara norður
vestan í Mýnesásnum. Og mig greip sár söknuður við livarf hans,
konu hans og barna. Eftir hurtför hans úr sveitinni sáumst við
sjaldnar; þó hafði ég af honum nokkur kynni næstu ár. Hann
jók efni sín við betri skilyrði nýrra bújarða og starfaði jafnötul-
lega fyrir liérað sitt og land, vinsæll af nágrönnum sínum, þrátt
fyrir stórbrotna lund, því að henni kunni liann vel að stilla í
hóf við hvern vandalausan mann. Að nokkrum árum liðnum
STÍGANDI 107