Stígandi - 01.04.1947, Blaðsíða 142

um gildi og gæði þess skáldskaþar, sem
nú kemur fram á sjónarsviðið, heldur
næslu kynslóðir. Þær sýna og sanna
hvers konar list það er, sem heldur Velli,
cn ekki ánaleg tízka, klíkur eða póti-
lískir flokkar nútimans. —
Það kann að þykja ómjúkl tekið á
einhverju í þessum lfnum. En sé svo,
kemur það af þvf, að mér er vel við
höfundinn, veit, að gott efni er í hon-
um og þykir sárt að sjá hann mótast af
stefnum og smekk, sem virðast stundar-
fyrirbæri og sízt lil sálubóta.
JAKOB KRISTINSSON.
Vilhjálmur Þ. Gíslason. Bessa-
staðir, þættir úr sögu Iiöfuðbóls.
Bókaútigáfan Norðri. Prentverk
Odds Björnssonar h.f. Akureyri.
1947.
í þessari nýju Norðrabók, sem er svo
vönduð að öllum frágangi, að fátítt er,
enda koinin frá l’rentverki Odds Björns-
sonar á Akureyri, hefur höfundurinn,
Vilhjálmur Þ. Gíslason, rakið sögu Bessa-
staða á Álftanesi í stórum dráttum og
gert góða grein fyrir, hvernig jretta nafn-
kunna höfuðból hefir um aldaraðir
mótað sögtt landsins á hinn margvísleg-
asta liátt. Virðist honum hafa tekizt Jrað
ágætlega
Bókin skiptist í 12 kafla, auk heitn-
ildarrita og myndaskrár, en myndir í
hókinni eru 74. En kaflar bókarinnar
eru þessir
Höfuðból og menning.
Bessastaðir á Álftanesi.
Bessastaðasaga í stórum dráttum.
Bessastaðakirkja.
Bessastaðabú.
Skansinn og Seylan.
Fálkahúsið á Bessastöðum.
Náttúrufræðingar á Bessastöðum.
Bessastaðastofa.
Bessastaðaskóli.
Grímur Thontsen á Bessastöðum.
Forsetinn á Bessastöðum.
Það þarf ekki nema renna aúgum yfir
efnisskrána til að fyllast forvitni um
sögu þcss staðar, sem örlög lands og
þjóðar hafa verið tengd við. Saga hins
forna tíma, er „saga um kúguu og eynul
og yfirtroðslur", eins og höf. orðar Jrað,
en þar er einnig skráð saga hins nýja
tíma, frá Jjví að íslenzkur lærdómur og
vísindi festu þar rætur, með sigri „þjóð-
legs viðnáms", gegn „erlendri ásælni",
ög vísinda- og lærdómsmenn, eins og
Hallgrímur Scheving, Sveinbjörn Egils-
son, Björn Gunnlaugsson og Grímur
Thomsen, varpa ljósi yfir staðinn, og
þar til Sigurður Jónasson afhenti ríkinu
Bessastaði að gjöf, til að verða ríkis-
stjóra- og forsctabústaður. Mætti af
þesstt ætla, að Bessastöðum hafi verið
sköpttð mikil og merkileg örlög, sem enn
séu ekki komin fram nema að litlu leyti.
í stuttu ináli, eins og í þessum llnum,
er ekki kostur að rita ýtarlega um Jjessa
'fögru og merkilegu bók, sem er, frá
hvaða sjónarmiði, sem hún er skoðuð,
hin glæsilegasta, og ætti að vera í hvers
manns höndum.
F. H. BERG.
Árni Pálsson: Á víð og dreif, rit-
gerðir. Helgafell. 1947.
í sinnar sendi Helgafell um 500 síðna
bók á markaðinn, ritgerðasafn eftir Árna
l’álsson, prófessor. Kallar hann safn
Jjetta, sem eru 24 ritgerðir, „Á víð og
dreif", og liafa ,þær allar birzt áður í
blöðum og tímaritum.
Það er löngu viðurkennt, og kunnara
en frá þurfi að segja, að fáir liafa hér-
lendis um áraskeið stýrt jafnsnjöllum
penna og Árni Pálsson, hvað þá snjall-
ari. enda fer ekki hjá því, að greinar
hans þyki ætíð athyglisverðar. Munu all-
ir, sem á annað borð kunna að meta
góðar ritgerðir, fagna þessu safni og
lesa sér til óblandinnar ánægju — í
fyrsta sinn eða á nýjan leik — hvort
sem höf. hefir tekið sér fyrir hendur
220 STÍGANDI