Stígandi - 01.04.1947, Page 136

RITDOMAR OG UMSAGNIR
Sturlunga saga, í 2 bindum, 608 +
60 + 502 bls. + myndir og kort.
Reykjavík 1916. Jón Jóhannesson,
Magnús Finnbogason og Kristján
Eldjárn sáu um útgáfuna.
Sturlungaútgáfa þessi er merkasti við-
burðurinn í fornritaskýringum síðustu
10 ára. Með því lofi er ekki iítið
sagt, því að rnargar útgáfur prýðilegar
hafa birzt á þeim tíma. Hér er ekki tek-
in til santanburðarins Heimskringluút-
gáfa Bjarna Aðalbjarnarsonar, þar sem
henni er ólokið. Og af Njálu-rannsókn-
um Einars Ól. Sveinssonar nýtur al-
menningur þá fyrst fullnaðarárangurs,
þegar Fornritafélagið kemur á prent út-
gáfu hans af Njálu (eftir 2—3 ár?). Með
þessum tveim dýrgripum fornmennt-
anna í höndum Bjarna og Einars hygg
ég Fornritafélagið muni í framtíð bera
hæst allra fornritaútgáfna frá fyrra
helmingi þessarar aldar. En meðan
Fornritafélagið skaut á frest (um ára-
lugi?) Sturlungaútgáfu þeirri, sem það
ráðgerði, voru góðir fræðimenn fengnir
til þess af öðrum aðilum að gera vand-
aða skýringarútgáfu af Sturlungu í
nokkru alþýðlegri stíl en félagið kaus
sér. Hér sést árangur þess verks.
Úr því ég minntist Fornritafélagsins,
sent ég ann góðs, verð ég að skjóta inn
þeirri skoðun minni, að félagið þurfi
að læra margt af útgáfum Helgafells
og Sturlungaútgáfunni. Utgáfusnið þess
hlýfur að haldast óbreytt í mörgu á
þeim 4 bindum, sem eftir eru af gömlu
íslendingasögunum með Landnámu og
nokkrum konungasagnabindum. En að
því búnu eða helzt samtímis ætti fé-
lagið að hefja útgáfu yngri sagnaritanna
í þeirn stíl, sem vandaðastur verður
fundinn handa nútíðarlesendum. Þar
skal vera nútíðarstafsetning, en fornar
béygingarmyndir, greinaskil séu allþétt
cg skýringar örlátlegar, ljósntyndir, lit-
myndir og dráttlist prýði bækurnar.
Hið fyrsta, sem mætir manni við að
handleika Sturlungaútgáfuna, eru kort-
in 7 (12) aftast í hvoru bindi um sig
og myndir, 201 að tölu, á dreif milli
lesmálsblaða, þar setn myndarstöðvanna
getur í sögunni. Flestar myndirnar voru
beinlínis teknar vegna útgáfunnar, og
engin mun vera áður birt. Litmyndir
eru af tveim málverkum Asgríms Jóns-
sonar: Hvammi í Dölum og hinni frá-
bæru Reykholtsmynd.
Næst verður mér litið á 147 blaðsíðna
kafla, sem er allþurr álitum, tóm
mannanöfn og stagl, en kemur hjarta
allra Sturlungavina til að slá hraðar.
Þetta eru ættskrár og nafnaskrár, samd-
ar af Jóni Jóhannessyni háskólakennara.
Tilvísanir og efnisskýringar nafnaskrár
cru til fyrirmyndar og virðast vandlegar
unnar en títt er.
Tímatal hefir Jón sett utanmáls við
texta í allri sögunni, og það er regla,
sem fylgja ætti í sem flestum útgáfum
söguheimilda.
Bókinni fylgir skrá unt atriðisorð (27
bls.), myndaskrár og uppdrátta. Atriðis-
orðaskráin nær til fimmtán hundruð
heita eða meira og er mikil hjálp við
rannsóknir í menningarsögu. Söfnun
slíkra atriðisorða þyrfti að auka og
skipuleggja betur í útgáfum en orðið er
enn, og þó er þessi skrá meðal hinna
myndarlegustu sinnar tegundar.
Textaskýrinigar og vísnaskýringar hvors
bindis um sig eru aftast í bindunum.
Margur hefði heldur kosið þær neðan-
máls, og reynsla sýnir, hve flestum lcs-
214 STÍGANDI