Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Blaðsíða 71

70
Í fyrri grein Anne Fausto-Sterling um kynin fimm rekur hún nokkrar
sögulegar frásagnir af intersex fólki og leitar bæði í sagnir og sagnfræði.
Hún bendir á að í mörgum goðsögum sé uppruni mannkyns rakinn til
tvíkynja vera en hún vísar einnig til sögulegra persóna. Þá bendir hún á
að í hinum gömlu lagasöfnum Gyðinga, Talmud og Tosefta, giltu ströng
lög um einstaklinga sem skilgreindir voru sem hermafródítur. Að mörgu
leyti voru réttindi þeirra (eða réttindaleysi) svipuð lögum um konur. Til
að mynda höfðu hermafródítur ekki erfðarétt eftir föður (líkt og gilti um
dætur), máttu ekki bera vitni og ekki gegna starfi presta (fremur en konur).
Þá var þeim skylt að halda sig frá karlmönnum ef þær höfðu á klæðum en
máttu ekki heldur einangra sig með hópi kvenna. Bann gegn kynferðislegu
sambandi við drengi gilti um þær og einnig var þeim var bannað að raka
sig. við lok miðalda voru í Evrópu sett lög sem kváðu á um að hermafró-
dítur yrðu að velja á milli kynhlutverks karls eða konu. Ef upp komst um
háttalag sem stríddi á móti því hlutverki sem valið hafði verið voru refs-
ingar grimmilegar. Fausto-Sterling nefnir dæmi um intersex einstakling
sem lifði á sautjándu öld í Skotlandi og hafði valið sér kynhlutverk konu en
varð fyrir því að gera dóttur húsbónda síns ófríska. Fyrir þann ‚glæp‘ var
hún grafin lifandi.120 Það er þó ekki algengt að intersex einstaklingar eign-
ist börn eftir ‚náttúrlegum‘ leiðum. Annars vegar er um að ræða meðfædda
ófrjósemi en hins vegar þá staðreynd að eftir að inngrip lækna urðu ráð-
andi voru kynkirtlar gjarnan fjarlægðir úr intersex ungbörnum og því var
getnaður gerður ómögulegur. Það er hins vegar ekki útilokað að intersex
einstaklingar séu frjóir og þekkjast mörg dæmi um það.
‚Umbreyting frá stúlku yfir í dreng‘ og ‚eistu við tólf ára aldur‘
Eins og komið hefur fram er intersex breytileiki margs konar en nokkrar
formgerðir hans eru þó algengari eða þekktari en aðrar. Í áðurnefndri
ritgerð Unnar Másdóttur er útskýrt að um getur verið að ræða:
[…] margs konar útfærslur meðfæddra líffræðilegra einkenna þar
sem kynfæri, kynkirtlar, genasamsetning, litningar og/eða horm-
intersex fólk hefur lifað ágætu lífi án nokkurs konar læknisfræðilegra inngripa enda
höfðu læknar ekki yfir þeirri þekkingu og tækni að ráða sem gerði þeim kleift að
laga líffræðilegt kyn fólks að þeim tveimur kynjum sem viðurkennd voru sem hin
einu sönnu kyn fyrr en upp úr miðri tuttugustu öld.
120 Anne Fausto-Sterling. „The Five Sexes“, bls. 23.
soffía auðuR BiRGisdóttiR