Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Blaðsíða 161

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Blaðsíða 161
160 svavaR HRafn svavaRsson Æskýlos lætur nægja að vísa til hefðbundins hlutverks nornanna sem hefnenda Hadesar, jafnvel fyrir handan.41 Orð Pindars eru annars konar. vísanir hans til handandóma hafa rétti- lega verið teknar til marks um að hugmynd Grikkjanna um psykhē hafi þá breyst mikið frá tíma Hómerskviða.42 Eftirfarandi línur úr annarri ólymp- ísku drápunni eru frægar; hún var samin handa Þeróni eftir sigur hans í kerrukappreiðum árið 476 (56–80): Hafi maður auð og viti það sem koma skal, að hjálparlausum öndum þeirra sem hér hafa dáið er umsvifalaust refsað – og fyrir syndir sem framdar eru hér í ríki Seifs fellir dómarinn neðra dóm sinn af heift- rækinni nauðsyn. En ávallt njóta hinir góðu sólar jöfnum nóttum og jöfnum dögum og fá auðveldara líf, því þeir trufla ekki jörðina með styrk handa sinna eða vatn sjávarins til að draga fram lífið, heldur ala aldur sinn óþjáðan hjá hinum heiðruðu guðum þeir menn sem héldu eiða sína, en hinir þola ólýsanlegar píslir. En þeir sem höfðu kjark til að lifa þrisvar43 í hvorri vist og halda sál sinni fjarri öllu ranglæti fara braut Seifs til stöpuls Krónoss. Þar blása sjávarvindar um eyju hinna sælu, gullblómin skína, sum af landi frá geislandi trjám, önnur nærir vatnið. Af þeim vefa þeir hringi fyrir hendur sínar og sveiga fyrir höfuð sín að réttlátum ráðum Hradamanþyss, sem hinn mikli faðir [Krónos] hefur ætíð sér við hlið, eiginmaður Hreu, er hefur hæsta hásæti allra. Bæði Peleifur og Kadmos teljast til þeirra, sem og Akkilles, sem móðir hans kom með, þegar hún hafði sannfært hjarta Seifs með bænum sínum.44 41 Þetta eru (held ég) einu tilvísanirnar til þess að refsinornir hefni fyrir handan. En vitaskuld vísar Æskýlos til þeirra í öðru samhengi; hann tengir þær Bakkos- arvígslum (Hollvættir 500; sbr. Sjö gegn Þebu 699–700), rétt eins og Evripídes (Orestes 337–38, 411; Fönikíumeyjar 1489–1503; Hekúba 684–87); sjá S.I. Jo- hnston, Restless Dead: Encounters Between the Living and the Dead in Ancient Greece, Berkeley: University of California Press, 1999, bls. 251–58. Líkast til dúkka refsi- nornirnar einnig upp í Derveni-papýrusnum, þótt erfitt sé að greina hlutverk þeirra í þeirri orfeifsku frásögn; sjá G. Betegh, The Derveni Papyrus: Cosmology, Theology and Interpretation, Cambridge: Cambridge University Press, 2004, bls. 89–91. 42 Sjá Clarke, Flesh, bls. 283–319; A.A. Long, Greek Models of Mind and Self, Cam- bridge, Mass.: Harvard University Press, 2015, bls. 70–76. 43 Í lýsingu sinni á örlögum sálna í Fædrosi minnist Platon (249a) á hrekklausa og réttláta heimspekinga sem öðlast æðsta hnossið eftir þrjú árþúsund. Empedókles minnist á útlegð dæmonsins sem varði 30 þúsund árstíðir (DK B115.6). 44 Í útfararkvæði (broti 129) virðist Pindar lýsa tómstundum hinna brottkvöddu eðalmenna þegar hann vísar til skóglendis og segir að „sumir njóti útreiða og æf-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.