Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Blaðsíða 93

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Blaðsíða 93
92 Umbreytingarmáttur skammarinnar Mikilvægur þáttur í kenningu Sedgwick er að skömm hvetji eða leiði til gjörninga sem tengjast sköpun og mótun sjálfsmyndar sjálfsverunnar og tengslum hennar við annað fólk. Þegar skömmin hellist yfir sjálfsveruna rofna samsömunartengsl hennar en um leið hefst eins konar hringrás sam- sömunar og samskipta: sjálfsveran lítur undan og forðast augnaráðið sem neitar að samþykkja hana, leggst í sjálfsskoðun og beinir athyglinni inn á við en um leið finnur hún oft fyrir ríkri þörf til að laga það sem fór úrskeiðis og koma aftur á þeim tengslum sem rofnuðu. Skömmin stuðlar þannig að sjálfsmyndarmótandi gjörningum sem beinast bæði inn á við og út á við, segir Sedgwick – áköf sjálfsskoðun og einangrun er gjörningur, merkingarbær athöfn, rétt eins og það að tengjast öðrum.35 Halldór í Man eg þig löngum er gott dæmi um hið fyrrnefnda en eins og áður segir setur framtaksleysi og verkkvíði hans mark sitt á alla skáldsöguna og eftir því sem á líður hefur hann sífellt minni samskipti við annað fólk. Óvirkni hans gæti virst vera allt annað en gjörningur – jafnvel andstæðan við gjörning – en það að leyfa skömminni að hellast yfir sig og draga sig í hlé er eins og áður segir líka gjörningur í skilningi Sedgwick. Þannig má segja að sá hinsegin gjörningur Halldórs sem er mest áberandi í sögunni sé verkleysi hans og innhverfa sem grundvallast á því að hann trúir því sjálfur að hann muni aldrei losna við skömmina sem fylgir því að vera öðruvísi. Þar sem skömm er mikilvægur þáttur í þróun og mótun sjálfsmyndar telur Sedgwick ekki rétt að leggja allt kapp á að losna við hana, til dæmis með sálfræðilegum eða pólitískum aðferðum. Skömmin er ekki eitraður hluti af einstaklingum eða hópum sem hægt er að uppræta, segir hún; hún er hvorki góð né slæm heldur einfaldlega óaðskiljanlegur hluti af mót- unarferli sjálfsmyndar okkar. Það er engu að síður hægt að vinna með hana á ýmsan hátt og Sedgwick leggur í því samhengi áherslu á þá umbreyting- armöguleika sem gjörningar skammarinnar búa yfir – hegðun, ákvarðanir, hugsanir sem miða ekki að því að eyða skömminni heldur vinna með hana og leyfa henni að vera sívirkur hluti af sjálfsmyndarmótun einstaklings- ins.36 Líta má á sögulok Man eg þig löngum út frá þessu sjónarhorni. Halldór fær þar tækifæri til að horfast í augu við samkynja þrár sínar þegar hann hittir miðaldra mann sem lætur hann hafa peninga, býður honum heim 35 Eve Kosofsky Sedgwick, Touching Feeling, einkum bls. 34–38 og 61–66. 36 Sama heimild, bls. 61–66. Ásta KRistín BEnEdiKtsdóttiR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.