Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Blaðsíða 41

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Blaðsíða 41
40 taka á sig kyngervi karlmanns og nýtur auk þess „ásta beggja kynja jafnt“, eins og þar segir.3 Síðari tilvitnunin er í frásögn Málfríðar Einarsdóttur af íslenskum einstaklingi, Guðrúnu Sveinbjarnardóttur, sem fædd var árið 1831 og dó árið 1916. Um Guðrúnu eru heimildir af skornum skammti og líklega verður aldrei hægt að komast að því hvort hún hafi í raun gengið „með rangt ákvarðað kynferði alla ævi“ eða hvort hér sé einfaldlega um slúður að ræða. Þessi stutta frásögn Málfríðar af Guðrúnu er engu að síður kveikja þessarar greinar. Ef einhver fótur er fyrir henni má vera ljóst að í þessum fáu orðum leynist mikil örlagasaga og vert er að draga fram í dags- ljósið slíkar sögur í þeim tilgangi að efla almenna og fræðilega umræðu um fólk á Íslandi sem fellur utan hins hefðbundna tvíhyggjukynjakerfis.4 Eins og fram kemur í undirtitli greinarinnar lít ég á það sem hér fer á eftir sem hugleiðingar fremur en að ég hafi í huga að setja fram kenningu um hvers kyns Guðrún Sveinbjarnardóttir var eða hver kynhneigð hennar var. Það væri ábyrgðarlaust og siðferðilega óásættanlegt enda væri slík kenning einungis byggð á getgátum. Í því íslenska nítjándualdar samfélagi sem Guðrún ólst upp í var rými fyrir hinsegin kynverund (e. sexuality)5 og óhefðbundna kyntjáningu að öllum líkindum mjög takmarkað og hinseg- in sjálfsmyndir varla fyrir hendi. Um þetta er þó erfitt að fullyrða þar sem rannsóknir á hinsegin kynverund á Íslandi í sögulegu tilliti, sér í lagi kynverund kvenna, eru af skornum skammti. Þegar ég rannsakaði sögur íslenskra kvenna frá tímabilinu 1879, þegar fyrstu prósaverk þeirra komu út, og fram til 19606 var fátt í textum frá nítjándu öld sem benti til ann- ars konar möguleika en hins gagnkynhneigða fjölskyldumódels og skylda 3 virginia Woolf, Orlandó, bls. 178. 4 Ég nálgast þetta viðfangsefni sem sá sískynja, gagnkynheigði bókmenntafræðingur sem ég er, enda telst mikið af þeim textum sem ég vinn með til bókmennta allt eins og sögu, eða liggja þar á mörkunum. Bókmenntafræði og sagnfræði skarast víða, eins og orð eins og „bókmenntasaga“ bendir á. Aðferðir bókmenntafræðinnar við textagreiningu geta einnig nýst sagnfræðingum vel. Þá nýti ég mér einnig aðferðir kynjafræði og leita til annarra fræðigreina, eins og læknisfræði og mannfræði þegar það á við. Aðferðafræði mína mætti því vel skilgreina sem þverfræðilega. Ég vil þakka ritstjórum Ritsins, sem og þeim sérfræðingum í hinsegin sagnfræði sem hafa ritrýnt greinina, fyrir þeirra mörgu ábendingar og ráð. 5 Sjá ítarlega umfjöllun um hugtakið kynverund í Hafdís Erla Hafsteinsdóttir, „„For- senda fyrir betra lífi“?“, Svo veistu að þú varst ekki hér. Hinsegin sagnfræði og hinsegin saga á Íslandi, ritstj. Íris Ellenberger, Ásta Kristín Benediktsdóttir og Hafdís Erla Hafsteinsdóttir, Reykjavík: Sögufélag, bls. 21–58, hér bls. 34–36. 6 Sögur íslenskra kvenna 1879–1960, ritstj. Soffía Auður Birgisdóttir, Reykjavík: Mál og menning, 1987. soffía auðuR BiRGisdóttiR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.