Viðar - 01.01.1937, Page 38

36 UNGMENNAFÉLÖQIN OG UPPELDISMÁLIN [Viðar
þess hefir þegar verið rætt að nokkru. En fleira kemur
hér til greina. Skólamennirnir eru fyrst og fremst fróðir
menn. Um hagnýti fróðleikans veltur hinsvegar á ýmsu,
og er ekki næg stund lögð á að kenna unglingunum sjálf-
stæð vinnubrögð, að notfæra sér þekkingu sína, heimfæra
hana til viðfangsefna hins daglega lífs. Reglugerðir setja
fyrir um lágmarkskröfur og flestir kennarar verða að
starfa samkvæmt þeim, án þess að taka tillit til, nema að
litlu leyti, misjafns upplags nemenda hvað gáfnafar snertir
og vinnubrögð. Um þessa annmarka hefir verið margt
rætt og ritað. Hér skal þetta tekið fram: Hið rígskorðaða
form flestra skóla vorra dregur of oft úr frumleik nem-
enda og framtaki. Þeir venjast því að vinna eftir pöntun-
um, uppfylla kröfur, sem koma utan að, án tillits til á-
hugamála þeirra og starfshátta. í skólunum hafa nemend-
ur afvanizt því að gera eigin kröfur til sjálfra sín, taka
sig fram um hlutina. Þegar svo kemur út úr skólunum
og hinu ytra valdboði sleppir, er oft of lítillar uppbygg-
ingar af þeim að vænta fyrir þjóðfélagið. Reynslan hefir
sýnt, að nýunga og framtaks er oft frekast að ‘vænta af
mönnum, sem eru lítt eða ekki skólagengnir. Höfuðkostur
sjálfsmenntunar er og sá, að þar veltur allt á frumkvæði
einstaklingsins sjálfs, hann á ekkert ytra valdboð yfir sér,
prófið er lífið sjálft, kröfurnar þarfir þess. En sá einn, sem
kann að skipa sjálfum sér fyrir verkum, er fær um að
gerast leiðtogi annarra. En því má ekki gleyma, að þótt
sjálfmenntaðir menn hafi þroskað með sér ómissandi
skapgerðarkosti, myndi meiri menning verða. af starfi
þeirra, ef skólarnir væru færir um að fá þeim hagnýta
menntun, án þess að lama framtak þeirra. Hér er því um
vandamál að ræða, er snertir skólana fyrst og fremst. En
ungmennafélögin, eða annar slíkur félagsskapur, gæti
komið hér til hjálpar. í félagsstarfinu eru einstökum fé-
lögum falin ýms verkefni, t. d. fundastörf, sem krefjast
þess, að hluteigandi afli sér fróðleiks og hæfni með á-