Viðar - 01.01.1937, Side 72
70
SÖNGUR í HÉRAÐSSKÓLUNUM
[Viðar
hér fram beinar sannanir fyrir skoðun sinni? Við, sem
þekkjum bezt heimilishætti alla í skólunum, teljum
regin mismun á því fyrir ungan mann, sem er að leita sér
þroska og frama, hvort honum býðst tækifæri til þess að
helga sig þeim öflum, sem siðfága hann og benda honum
upp á við að birtu og fegurð lífsins, eða hann leitar
með hugsanir sínar og athafnir inn í skuggann, sér til
niðurlægingar en öðrum til vandræða og mótlætis.
Það brot, sem unnt er að sýna beinlínis af því, sem á-
unnizt hefir, felst í söng nemenda og viðbótarþekkingu,
sem greinanleg er, og auðið er að koma á einskonar mati.
I Laugarvatnsskóla hafa nemendur gengið undir vor-
próf í sönglegum fræðum í y. d. og sönglistarsögu í e. d.,
en sá þáttur söngsins, sem mest rækt er við lögð, hefir
aldrei komið til mats fyrir prófskýrslur. Tel ég illt að
koma slíku prófi við og í öðru lagi kýs ég, að nemendur
syngi frekar sökum innri þarfar heldur en aðhalds og ótta
við próftölur. — En í þessari námsgrein eru einnig oftar
en í öðrum óbein próf, af því að nemendur syngja iðulega
í áheyrn heimamanna, gesta, við messugjörðir innan skól-
ans, á opinberum skemmtisamkomum í skóla sínum, e, t.
v. í Ríkisútvarpið, o. s. frv.
Til þess að dæma um það eftir þessum söng, hvort þok-
azt hafi í rétta átt eða eigi, þarf auðvitað að viðhafa
skilning, góðvild, skýra dómgreind og kynna sér vel alla
málavexti. Það er nauðsynlegt að setja vel á sig, hvernig
ástandið var, þar sem námið hófst og gera sér ljóst, hvaða
efnivið hér var úr að velja.
Það hefir ekki farið fram hjá mér, að ýmsum hættir
til að bera skólakóra saman við úrvalskóra, og það af
betra tæi, og fella síðan dóm sinn eftir þessum mæli-
kvarða.
Það mun láta nærri sanni, að slíkur samjöfnuður sé
ámóta fjarri rökréttri hugsun, eins og ef farið væri að
bera íslenzkunema í héraðsskólunum saman við prófessora
í norrænum fræðum.