Viðar - 01.01.1937, Side 165
Viðar] ÆSKA OQ MENNING 163
kennarastétt. En hann er þeim ólíkur. Lærdómur hans
og menntun er fyrst og fremst lífræn, en ekki innilokuð,
þur skólaspeki. Hann var þjóðlegri en flestir fyrirrennar-
ar hans höfðu verið. Hann elskaði sögu þjóðarinnar en
sérstaklega tungu hennar. í höndum hans var málið
gullinn hörpuleikur. Sveinbjörn Egilsson magnar fram í
hinum undurfögru þýðingum sínum hæstu og dýpstu
tóna íslenzkrar tungu. Ást hans á málinu og listræni í
meðferð þess tengir hann við þjóðina og kennir honum
að skilja hana, örlög hennar og lífsbaráttu. Hún varð
honum vegur að hjartarótum íslendingsins.
Þetta er lykillinn að afrekum Sveinbjarnar Egilssonar
sem kennara. Málið varð honum líka vegur að innstu
hjartarótum nemendanna. Þeim opnast nýir heimar, full-
ir af dásemdum. Á einni svipstund komast þeir í sam-
ræmi við lífsstarf þjóðarinnar, serp lifað hafði, notið og
þjáðst í þessu landi í nærfellt þúsund ár. Upp frá því er
stefna þeirra mörkuð.
Það brjótast nýir kraftar fram í lífi þeirra og þeir
strengja þess heit, að beina þeim að nýjum takmörkum.
Frá því að Bessastaðaskóli starfaði, hefur farið nýtt
gróðrartímabil yfir íslenzu þjóðina. Efnalegt bolmagn
hennar hefur aukizt. Hún hefur eignast skip og vegi,
bíla og brýr, síma og útvarp, sjúkrahús og heilsuhæli til
þess að létta fólkinu lífsbaráttuna og lækna kvillana. Á
þessu tímabili hafa og orðið stórfelldar framfarir í skóla-
málum þjóðarinnar. Nú eigum við háskóla, tvo mennta-
skóla, marga gagnfræðaskóla, sex héraðsskóla í sveit,
ýmsa sérfræðiskóla og fjölda barnaskóla. Það er þrek-
virki af íslendingum að hafa komið þessum skólum upp,
þótt þeir enn séu allmargir á frumbýlingsárunum.
Skólarnir og rekstur þeirra kostar árlega stórfé á ís-
lenzkan mælikvarða og vissulega á þjóðfélagið heimt-
ingu á að þeir vinni mikið gagn.
Vitur skólamaður hefur sagt, að það sé eins með mann-
lífið eins og skrúðgarð í heitu löndunum. Ef garðyrkju-
11*