Skírnir - 01.01.1866, Side 53

Frakkland,
FKJETTIR.
53
hávaSasamt á strætnm í sumar leiS, einkum J>á er aksveinar vagn-
mannafjelagsins tóku til sama bragðs sem aÖrir. Keisarinn hefir
jafnan viljaö koma fram sem hlífóardrottinn verkmanna og daglauna-
mannanna, og Jpví líka'ói lionum jpetta illa, en £ó kenndu margir
því um, aS hann ijeti svo mörg einkaleyfi fjelaga standa óhögguS
og mörg önnur bönd óleyst af atvinnu manna. ASrir sögSu, aS
samtakalögin nýju, eSa JiaS frelsi er þar væri veitt, væri örsök til
slikra oftækja og óróa. Keisaranum fykir j)ó á aSra leiS, því í
ræSu siuni hældi hann J>vf, hversu vel J>essi lög hefSi gefizt.
J>aS er bæSi, aS keisaranum £ykir sem alþýSan á Frakklandi
hafi meiri þörf uppfræSingar en frelsis aS svo stöddu, enda hefir
hann látiS sjer mjög annt um aS skipa skólamálum til hatnaSar.
í hitt eS fyrra ljet hann Duruy (ráBhcrra kennslumáianna) bera
upp nýmæli um skyldarkennslu í alþýðuskólum, en frumvarpiB
komst ekki fram á þinginu, þó undarlegt mætti þykja, er jafnvel
sumir frelsismanna lögBust á eitt me5 klerkaflokkinum til mót-
stöSu. í sumar ritaBi Duruy skýrslu til keisarans um kennslu í
gagnfræði, ásamt uppástungu um a8 stofna mikinn gagnfræSisskóla
í Cluny handa jarðyrkjendum, verzlunarmönnum og i8na8armönnum
af öllu tagi. Fyrir skólanum á a8 standa 27 manna nefnd, en í
henni eru margir nafntogaSir fræBimenn. Keisarinn samþykkti
strax uppástunguna, en liún mun hafa veri8 búin til eptir bans
undirlagi e8a fyrirmælum. I brjefi Duruys var þetta: „Vjer þurf-
um á mörgum verkstjórum a8 halda, er auk handarlagsins hafa
fengi8 þá menntun, er a8 eins ver8ur ná8 fvrir rannsóknir og
skynburS á e8li hlutanna og kröptum. Frá gagnfræSisskólanum
eiga a8 koma landbúnaSarmenn, handi8na og verzlunarmenn, er
geta skili8 mál vísindanna þegar þeir leita sjer uppfræSingar í
bókunum, e8a kunna a8 meta þa8 liSsinni, er vísindin veita störfum
og vinnu mannsins, skynja hvernig þau auka ávöxt hennar og
eptirtekju um lei8 og þau gera hana Ijettari e8a erfi8isminni.“
— I þingsetningarræSunni getur keisarinn þess, a8 kennslan í
alþý8uskólum hafi veri8 aukin til mikilla muna, og ætla má a8
a8 hann taki upp aptur uppástungu sína um skyldarkennsluna, því
til þess mun hann hafa heimt skýrslur í sumar úr öllum hjeru8um
um uppfræ8ingarástand alþý8unnar. þær sög8u báglega af í sumum