Skírnir - 01.01.1866, Page 104

104
KIiJETTIR.
Austurríki.
aBalmegin ríkjanna. Eptir þa8 stríS fór keisarinn og stjórn hans
a5 vakna við ráBabótum, og hefir ýmiss verið leitaS, þó öllu hafi
orSiB aS hreyta eSa bregSa innan nokkurs tíma. Fyrir j)á sök,
að mest brögS þylija aS þeirri tilraun, er nú er gerS, en eigi til lykta
leidd, verSum vjer aS skýra nokkuS ítariegar frá henni og í stuttu
máli um leiS því, er á undan var fariS. í októhermánaSi 1860
boSaSi keisarinn setningu nýrra ríkislaga og hjet löndunum sjálfs-
forræSi eður atkvæSarjetti um sem flest landstjórnaratrifii. Margir
tóku vel hoSaninni og ætluSu, aS á landaþingunum yr8i góSur
kostur á aö leiörjetta vanhagi sína, meS fram þá er til þjóð-
ernisins taka, og gengu því á þingin ótrauðir og áhugamiklir. En
þá kom apturkippur í allt saman, er Sclimerling var kominn i
forustusess ráSaneytisins, en honum og fleirum af enum þýzka
flokki hafSi þótt, sem ríkisgrindin myndi öll ganga í sundur ef
hún væri eigi öllumegin treyst og reyrS meS þýzkum böndum,
og hafSi hann þau þegar fljettuS, eSa sett saman umbótalög, er
hirt voru í febrúarmán. 1861. þar sem októberskráin mátti helzt
heita ríkisskrá bandaríkja, var þessi hin nýja samríkislög eSa
alríkislög, er gerSi löndin að fj'lkjum og þing þeirrá aS fylkja-
eSa hjeraSaþingum, en þau skyldu senda fulltrúa á hiS tvískipta
alríldsþing í Yínarborg. þó Schmerling og hans liSar hafi veriS
kallaSir frjálslj'ndir og bafi mælt fram meS ýmsum umbótum í
landsstjórn, fóru þeir hjer — sem þjóSverjum því miSur hættir
viS — bæSi í gegn sögurjetti og þjóSernisrjetti, því aSalleikurinn
var sá, aS hneppa öll löndin sem fastast undir þýzkt alræSi.
Ríkisskipunin nýja var í rauninni ekki annaS, en hin gamla ólaga-
og ofríkis-skipun færS í þingstjómarbúnaS. YiS enga var hjer
verr leikið en Ungverja. Sambands- eSa lýSskyldulönd þeirra
(Króatía, Hergeirinn, Transsylvanía- eSa Sjöborgaríki- og Dal-
matía m. fl.) voru eigi aS eins gerS viSskila viS Ungverjaland,
en gerS jöfn til rjettar og burSa viS þetta meginland keis-
aradæmisins. þó þetta væri gert til aS hæna þessi lönd aS
Austurríki, líkaSi þó engum vel og breyttu SuSurslafar í því
eptir dæmi Ungverja, aS þeir sendu enga fulltrúa á rfkisþingiS,
en frá Sjöborgaríki kom ekki full tala, því Ungverjar (V3 lands-
búa) vildu ekki taka neinn þátt í störfum landsþingsins. Zeckar og