Skírnir - 01.04.1912, Síða 40

13«
Nokkrar ath. um isl. bókmentir á 12. og 13. öld.
að svo hafi verið, því að árin 1217—1220 var Ketill Her-
mundarson ábóti þar, en hann og Styrmir voru systkina-
synir, eins og áður er sýnt fram á.
Dr. F. J. fer hörðum orðum um ritstörf Styrmis í
hinni stóru (dönsku) bókmentasögu sinni og eins í hinu
íslenzka ágripi, of hörðum orðum og ómaklegum, að því
er mér finst1), því að þótt Styrmir standi alllangt á baki
Snorra Sturlusonar að ritsnild, þá má ekki gleyma því,
hversu mikið bókmentir vorar eiga Styrmi að þakka, og
alls óvíst, að vér ættum nú annað eins snildarverk og
Heimskringlu, ef fróðleiks Styrmis hefði ekki við notið, og
hann hefði ekki gerst samverkamaður Snorra. Það er
enn órannsakað og verður víst stöðugt hulinn leyndar-
dómur, hversu mikið ítak Styrmir hinn fróði á í konunga-
sögum Snorra Sturlusonar. En ekki þykir mér ósenni-
legt, að Styrmir hafi einmitt orðið hvatamaður þess, að
Snorri færði í eina heild sagnir þær um Noregskonunga,
er fyrir lágu, bæði eftir Ara fróða, Eirík Oddsson2), Odd
*) Sbr. sérstaklega síðasta kaflann nm Styrmi i Lit. Hist. II, 671
—672, samanburðurinn á andagiftinni (Snorra) og andleysinu (Styrmi),
er setið hafi livort við annars hlið í Eeykholti. Það er ekki laust við,
að prófessorinn hæðist að þvi skringilega fyrirbrigði, er hann liefir þar
sjálfur skapað á Styrmis kostnað. En Snorri hefir naumast skopast að
Styrmi sem samverkamanni sínum, því að alt bendir á, að hann hafi
einmitt virt liann mikiis og fleiri samtiðarmenn hans sömuleiðis. Heiður
Snorra verður engu minni fyrir það, þótt Styrmir sé látinn njóta sannmælis.
*) Bók hans, er nefndist „Hryggjarstykki11, er því miður glötuð sem
aérstakt rit, en höfundur Morkinskinnu og Snorri hafa notað hana og
tekið hana upp að mestu eða öllu leyti óbreytta. Menn hafa ekki getað
skýrt, hvað nafnið „Hryggjarstykki11 ætti að merkja. Dr. E. J. gizkar á
(Bókms. isl. ágrip bls. 289) að „hryggur11 sé = miðhik aldarinnar?, af
því að sagan gerist mest um miðbik 12. aldar. En það er ekki eðlileg
akýring. Mér hefir dottið í hug önnur skýring á þessu einkennilega
nafni: að það eigi að rekja rót sína til samlíkingar vió líkama manns-
ms, þ. e., að eins og hryggurinn, hryggsúlan, sé meginás eða uppihalds-
ás líkamans, eins sé saga Noregskonunga meginásinn eða höfuðásinn í
sögu Noregs, og þess vegna hafi Eirikur nefnt rit sitt Hryggjarstykki
= Brot úr Noregssögu, einn meginþáttur hennar á
þvi tlmahili, er saga hans nær yfir. Þessa skýringu á nafninu tel eg
sinna sennilegasta. En það getur verið, að einhver finni aðra betri.