Skírnir - 01.04.1912, Qupperneq 88

Frá útlöndum.
Suðurheimsskautið fundið.
Nú aíðustu árin hafa menn mjög snúið hugum að suðurheims-
skautinu. Englendingurinn Sohakleton komst langt áleiðis þangað
á árunum 1908—9. Feröalög þar umhverfis eru miklu auðveldari
en við norðurheimsskautið, því umhveríis suðurheimsskautið er fast
land, hálendi með miklum fjallgörðum.
Sumarið 1910 hóldu þrír hópar manna á stað i leit eftir suður-
heimsskautinu. Fyrir einum var Norðmaðurinn Roald Amundsen,
fyrir öðrum Englendingurinn Scott, en þriðji leiðangurinn var gerð-
ur út frá Japan. Scott var áður kunnur af rannsóknarferðum þar
suður frá á árunum 1901—1904. Var Schakleton, sá er síðar st/rði
öðrum leiðangri suður þangað, með honum í þeirri för. Skip Scotts
heitir »Terra nova« og flutti það hann til Mac Murdo Sound á
landi Játvarðai konungs VII. og skildi þar við þá fólaga, en kom
norður aftur til Astralíu 27. mars 1911.
Amundsen lagði á stað frá Noregi í júnímánuði 1910 á skipinu
»Fram«, sem þeir Nansen og Sverdrup höfðu áður haft í norður-
förum sínum. Hafði hann aður, á árunum 1897—99, verið í leið-
angri til suðurskautslandanna, sem gerður var út frá Belgíu og
Adrien de Gerlache lautinant stjórnaði. í þeirri för var Amundsen
stýrimaður. Síðan vann hann sór frægð fyrir för sína norður um
Ameríku á skipinu »Gjöa«. Var hann í þeim leiðangri á árunum
1903—1906. Nú lót hann það uppi, er hann fór frá Noregi, að
hann ætlaöi fyrst og fremst að vera við fiskirannsóknir 1 Atlants-
hafi um sumarið, en síðan að halda suður fyrir Ameríku, norður
með henni að vestan og svo í könnunarför til norðurheimsskauts-
landanna. Hann var um sumarið við fiskirannsóknir í Atlants-
hafinu, eins og ráðgert var, en um haustið símaði hann heim og
kvaðst hafa gert breytingu á fyrirætlunum sínum. Væri það nú
afráðið, að halda ekki fyrst um sinn norður á bóginn, en reyna i