Skírnir - 01.04.1912, Blaðsíða 37

Nokkrar ath. um isL hrtkmentir á 12. og 18. öld.
133
Af þessu, sem hér hefir sagt verið, þykir mér það
fullsannað, eftir þvi sem frekast er unt, að Kári ábóti á
Þingeyrum hafi verið son Runólfs prests Ketilssonar.
En jafnframt tel eg það engu vafasamara, að son hans
hafi verið Styrmir prestur Kárason hinn fróði, því að
bæði kemur þetta ágætlega heim tímans vegna og styrkist
auk þess við mægðir Gilsbekkinga við Kára ábóta og Styrmis-
nafniðíættþeirra. Svo má og getaþess, að Hreinn Styrmisson
(frá Gilsbakka Hreinssonar) var um tíma (1166—1168 eða
1169) ábóti á Þingeyrum* 1) og hefir Kári þá að líkindum verið
þar munkur, auk þess, sem hugsast getur, að móðir
Styrmis fróða hafi verið náskyld Hreini ábóta, og ef til
vill dóttir hans, þótt engin rök séu fyrir því, eins og fyr
er á vikið. Hins vegar er á þeim tímum um engan nafn-
kendan mann með Kára nafni að ræða, er gæti verið
faðir Styrmis fróða, annan en einmitt Kára ábóta Run-
ólfsson á Þingeyrum, og er einkennilegt, að engum hefir
') Ásgrímur Yestliðason, er var áhóti á Þingeyrum næst á undan
Hroini, andaðist 1161 (Konungsannáll). Hefir þá Hreinn liklega verið i
fyrstu settur ábóti þar eftir hann, en ekki vígður fyr en 1166. Með þvi
að Karl Jónsson er vigður áhóti á Þingeyrum 1169, en Hreinn andaðist
ekki fyr en 1171, hefir hann sagt af sér ábótadæmi á Þingeyrum 1168
(eða 1169) og tekið þá líklega við áhótadæmi í hinu nýstofnaða klaustri
i Hítardal, enda er liann talinn þar (fyrstur) ábóti í gömlu ábótatali frá
c. 1312 (Isl. Fornbréfas. III, 31) og í Oddaverjannál (ö. Storm: Isl.
Ann. bls. 475) er hann talinn vigður ábóti til Hítardals 1168, og bendir
það á að hann hafi um það leyti flutt að Hítardal, en ábótavigslu hefir
hann tekið áður (á Þingeyrum). Hreinn ábóti og Herdis Koðransdóttir,
kona Þorleifs beiskalda í Hítardal, vorn þremenningar eð frændsemi, svo
að sennilegt er, að Þorleifur hafi fengið hann suður þangað meðal ann-
ars vegna þessa skyldleika. Mér þykir því sennilegast, að Hreinn ábóti
hafi einmitt andast í Hitardal 26. maí 1171, þótt ekki sé unt að full-
yrða neitt með vissu um það. Ártið hans (26. mai) er einmitt taiin i
hinni gömlu ártiðaskrá frá Helgafelli (sbr. ísl. Ártiðaskrár bls. 82, 85).
í Flateyjarannál (Flateyjarbók, Chria 1868, III, 516) stendur við árið
1166: „Vigður Reinn ábóti í Hitardal“ en það þarf ekki að þýða, að
hann hafi verið vígður til Hitardals, heldur átt þar heima siðar, verið
þar ábóti síðustu æfiár sin. (Sbr. ennfremur um Hrein ábóta: Bisks. I,
85-86).