Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Page 47

47
gengi, og lofuðu allir með lófataki að gefa fátækum^
alin af hverju hundraði, er menn ættu.
Þó trú manna virtist vera sterk og guðræknin,.
lýsti sjer á margan hátt, þá var þó siðferðinu svo.
háttað, að það verður eigi með sanni sagt, að hin
nýja trúin hafi fremur en trúin katólska haft veru-
lega bætandi áhrif á það. Leikmenn voru ærið-.
lauslátir. Margir höfðingjar höfðu t. d. frillur að kon-
um sfnum lifandi, svo sem Daði í Snóksdal, Eggert
Hannesson lögmaður, Ormur Sturluson lögmaður og
margir fieiri. Margar höfðingjadætur áttu þá börn .
ógefnar, og var það á þeim tfmum kallað að láta
»fa)lerast« ; þannig áttu tvær dætur Þorleifs Páls-
sonar lögmanns börn, áður en þær giptust. Anna,
systir Páls Vigfússonar lögmanns og dóttir Vigfúsar
Erlendssonar lögmanns og hirðstjóra, átti átta börn
í lausaleik með Hjalta Magnússyni, áður en þau
giptust. Sagt er, að Benedikt Pjetursson, er var um-
boðsmaður höfuðsmannsins Jóhanns Bochholts, hafl ;
átt tvær konur i senn. Má geta nærri, hvernig sið-
ferði alþýðu var í þessum efnum, er heldri menn-
irnir genguáundnn með slíkum dæmum. Tólfmanna
dómur sá, er Gfísli biskup Jónsson ljet kveða upp
sumarið 1559 á Reykjum á Skeiðum, lýsir því ljós-
lega, að hjónabandið hafði eigi á fyrstu tímum sið-
bótarinnar hjer á landi æskilega helgi. Segja dóms-
menn, að sjer sje það kunnugt, að sumir kvongist
konum þeim, er þeir hafl haft fram hjá eiginkonum
sínum. Aðrir kaupi sjer konu að morgni, . fastni ,
hana að kvöldi, og samrekki henni nóttina
eptir, áður en þau sjeu gefin saman. Þá komi-
það og optsinnis fyrir, að ókenndir menn komi úr
öðrum landsfjórðungum og kvongist, en seinna meir
reynist svo, að þeir sjeu giptir áður.