Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1896, Page 73
73
þess sje ýmisleg lifsbjörg látin út úr landinu, svo
sem naut, sauöir, smjör og fiskur, og kveðst lög-
maður ætla, að í slíkum barðiudum og fátækt muni
ærin nauðsyn að hafa eptirlit með viðskiptum inn-
lendra og útiendra manna. Þá talar lögmaður um
ýmsa ósiði og ýmislegt það, er dómar höfðu gengið
um áður, svo sem kaup verkmanna, lausamennsku
og lagaslætti. Segir hann að lögum og dómum sje
opt að engu skeytt; hver vilji vera sjálfráður, en
þeir sem lögum eigi að framfylgja sjeu liðfáir og
framkvæmdalitlir. Má af þessum greinum Jóns lög-
manns sjá, að ærið hefur þá verið bart í landi hjer,
og margt gengið þá miður en skyldi.
Á seinni hluta 16. aldarinnar voru sóttir og
eldgos all-tið, og var að því eigi all lítill hnekkir á
högum landsmanna. 1555 gekk bólusótt og var hún
kölluð »stóra bóla« eða »mikla bóla«. Önduðust úr
henni margir, flestir yngri en fertugir. Dó þá nær
20 manns i Hrepphólasókn í Árnessýslu og að þvi
skapi viða annarstaðar, en þó fækkaði eigi fólki til-
finnanlega, enda virðist það hafa verið all-margt
áður. 1560 gekk sárasótt svo kölluð. Dó úr henni
meðal annara, hiun alkunni höfðingi Jón Magnússon
á Svalbarði. Þá er þess og getið, að bóla hafi
gengið um landið 1574, 1580 og 1590. Virðist sem
bólusóttin hafi verið einhver hin tíðasta og skæð-
asta sóttin, er yfir landið gekk á seinni hluta 16.
aldarinnar. Þá er þess og nokkrum sinnum getið,
að blóðsótt hafi gengið, svo sem 1592 og 1597. —
Er næsta llklegt, að þær sóttir hafi stafað af óhollu
viðurværi. Hin fyrri gekk 1592 eptir nautadauðann
mikla, en hin seinni, er Hekla gaus 1597, og gekk
hún einkum við sjóinn suður með Faxaflóa.
1554 var eldur uppi nálægt Heklu, stóð það