Andvari - 01.01.1988, Page 171

ANDVARI
„LAND MÍNS FÖÐUR"
169
í inngangsljóðinu, Kynningu, fellir hann tár austur við Gulahaf yfir ör-
lögum þjóðar sinnar, sem hann segir, að hafi verið svikin og landið ,,í bláum
sævi“ selt í tröllahendur, en huggar sig við, að sá dagur komi, að landar hans
heimti sinn rétt. Þá von hans staðfesta myndirnar, sem fyrir augu ber. Jó-
hannes er sem ölvaður af fögnuði meðal allra þessara kónga og drottninga í
bláum vinnufötum og lýsir f jálglega starfsgleði þeirra, friðarást og sigurvissu
með baráttuna og ok liðinna alda í baksýn. Hann trúir því, að ríki þeirra sé
sjálfu sér samkvæmt og muni því ekki fyrirfarast. Þegar hann lítur augum hina
fornu höfuðborg, Kí, verður honum hugsað heim og finnst nú loks sem
bernskudraumar hans séu að rætast:
Þú ert borgin sem mig dreymdi um
þegar ég var smali í dali.
í lokaljóðinu, Pegar þú kemur, segist hann skulu sýna gestinum tign og
friðsæld íslenskrar náttúru og gefa honum „lítið blóm sem vex upp við
jökulrót“ í þakkarskyni. Þegar allt kemur til alls, á hann ekki betra að bjóða
en fegurð landsins.
Svipaður samanburður á hlutskipti Kínverja og íslendinga og Jóhannes
gerði í Hliði hins himneska friðar leiðir hann til líkrar niðurstöðu og kveikir
með honum sömu von og þar í Kveðju til Kína í Sjödœgru, og það, sem líkt er
og ólíkt með þessum þjóðum og þegnum þeirra, er einnig sá þráður, sem III.
flokkur Hrakningsrímna í Óljóðum er spunninn úr af fágætu stílöryggi og
nærfærni.
VI
Sjödægra kom út 1955, og þegar Anonymus tók ofan huliðshjálminn, varð
það lýðum Ijóst, að Jóhannes úr Kötlum hafði ekki setið auðum höndum frá
því í stríðslok, heldur tekið ljóðagerð sína og skáldskaparaðferðir til svo
gagngers endurmats, að áratugurinn 1945-1955 markar önnur mestu tíma-
mótin á skáldferli hans.
Ljóðform Jóhannesar úr Kötlum er ekki til umræðu hér sérstaklega, en
ekki verður hjá því komist að gefa því gaum, að frá og með Sjödægru er það
fremur hugarástand Jóhannesar og tjáning afstöðu hans til lands og þjóðar,
sem breytist, heldur en afstaðan sjálf, sem í grundvallaratriðum var hin sama,
uns yfir lauk, þótt vel megi að vísu greina á henni nokkra áherslubreytingu.
Yrkisefni Jóhannesar í Sjödægru hafa varla komið gömlum lesendum hans
á óvart. Ættjarðarljóðin Eiður vor og Pú leggst í grasið eru brýning til
Islendinga um að standa á verði um heill og sjálfstæði þjóðarinnar, enda dvöl
erlends hers í landinu Jóhannesi mikill þyrnir í augum. í hinu síðara sér
skáldið í hillingum þann dag, þegar henni lýkur, landsmenn heita því að víkja