Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 11

ANDVARI
FRÁ RITSTJÓRA
9
Forseti íslands er æðsti fulltrúi hins íslenska lýðveldis og persónugervingur
þess. Hann er sameiningartákn þjóðarinnar, fulltrúi hennar út á við og get-
ur jafnframt beint hugum landsmanna að sameiginlegum verkefnum sem
horfa til þjóðþrifa, líkt og Vigdís Finnbogadóttir er hún gerði landrækt og
málrækt að sérstökum baráttumálum sínum. Reyndar hefur sá sem gegnir
forsetaembættinu hverju sinni svigrúm til að setja sinn persónulega svip á
það og leggja að nokkru eigin áherslur, þótt því séu allmikil takmörk sett
hversu mjög forsetinn fær beitt sér. Eins og oft var bent á fyrir kosningar
felast fremur í forsetaembættinu áhrif en völd. í opnu lýðræðisþjóðfélagi
nútímans, þar sem veldi fjölmiðla er mikið, skiptir meginmáli að geta mót-
að hina opinberu umræðu og með því haft áhrif á almenningsálitið. I þessu
efni hefur forseti íslands vissulega tækifæri til að láta að sér kveða og er
ekki að efa að Olafur Ragnar Grímsson muni gera það.
Alþjóðasamskipti fara mjög vaxandi á næstu árum. Par getur þjóðhöfð-
inginn látið til sín taka og æskilegt að hann geri það. Hinn nýi forseti hefur
mikla reynslu í störfum að alþjóðamálum og er vel í stakk búinn að sinna
þeim á forsetastóli. í ræðu sinni þegar hann tók við embætti vék hann að
breyttum aðstæðum í heiminum og þeirri framtíðarsýn sem við blasir. For-
setinn sagði meðal annars:
„Sú kynslóð kvenna og karla sem nú er að útskrifast úr skólum er hin
fyrsta á íslandi sem hefur heiminn allan að vinnusvæði. Hana skortir
hvorki þjóðernisvitund, virðingu fyrir íslenskri menningu né ást á náttúru
landsins, en hún er einnig raunsæ og kröfuhörð. Þá vaknar sú spurning
hvort okkur tekst að sigra í hinni alþjóðlegu samkeppni um unga fólkið á
Islandi. Mun það kjósa að búa með okkur hér í útsænum eða afla sér viður-
væris annarstaðar? Svarið ræðst af því hvernig okkur, sem stöndum fyrir
ráðum, tekst að opna hug okkar og setja þjóðinni hæfileg markmið.“
Þarna er vikið að mikilsverðu máli sem raunar var rætt nokkuð í for-
ustugrein Andvara í fyrra. Líklega eru þessi ummæli forsetans rétt, þótt
hart sé að gera ráð fyrir að „raunsæi“ og „kröfuharka“ ungs fólks kunni að
bjóða því að hasla sér völl annars staðar en á ættjörðinni þar sem betri kjör
eru í boði. Við hljótum að treysta því að hjá öllum þorra þessa fólks vegi
tryggðin við land sitt og þjóð þyngra en gylliboð erlendra stórfyrirtækja. En
það þýðir ekki að við megum sætta okkur við lök lífskjör í landi okkar,
enda vék forsetinn líka að því hversu þar hefur sigið á ógæfuhlið og nú sé
tímabært að koma á meira réttlæti og jöfnuði í kjörum manna.
Forseti íslands ræddi í embættistökuræðunni framtíð þjóðarinnar í nýjum
heimi sem í senn er greiður yfirferðar, harður og ögrandi. Hann sagði: „Við
eigum að vera bjartsýn þegar við hugum að möguleikum okkar sem þjóðar