Andvari - 01.01.1996, Side 37

andvari
BRYNJÓLFUR BJARNASON
35
Einar Olgeirsson sakaður um sáttfýsi við hana. Þegar leið á veturinn
hófust brottrekstrar og var Hendrik Ottóssyni fyrstum vikið úr
flokknum og síðan Stefáni og Hauki Björnssyni og fleirum í kjöl-
farið.
Þessar deilur hafa gjarnan verið settar í samhengi við þá hörðu
stefnu gagnvart sósíaldemókrötum sem Komintern tók upp með
heimsþinginu 1928, og er það er eflaust rétt, enda voru menn gagn-
rýndir fyrir að vinna gegn stefnu Kominterns. Það er þó mikil ein-
földun að einblína á það samhengi. Ef litið er til þeirrar sögu, sem
hér hefur verið rakin, er ekki óeðlilegt að mismunandi skoðanir hafi
orðið um baráttuaðferðir og að hart hafi verið deilt. Ýmis rök voru
fyrir að leita samstarfs við Alþýðuflokkinn gegnum foringja hans, en
jafnframt var ljóst að þeir höfðu oft meiri andúð á kommúnistum en
foringjum borgarastéttarinnar, þannig að það var ekki eins og þeir
hiðu með útrétta hönd eftir að kommúnistar samfylktu þeim í stétta-
haráttunni. Og þegar hér var komið sögu var Kommúnistaflokkurinn
aðeins 2-3 ára gamall, hann var sterkur á nokkrum stöðum á landinu,
en víðast hvar hafði hann alls ekki fest rætur. Flokkurinn var stofn-
nður af fólki sem taldi að þörf væri á róttækara afli í stéttabaráttunni,
það var mikilvægt að styrkja þetta afl og beita því rétt, en það var
pkki vandalaust. Þetta var ungt fólk, frambjóðendur flokksins í kosn-
lngunum 1933 voru á aldrinum 25 til 42 ára, en meðalaldurinn var 33
ár.
Kommúnistaflokkurinn bauð reyndar Alþýðuflokknum samvinnu
nm fundi og kröfugöngu fyrir 1. maí 1932 en fékk afsvar. Eftir að
Hitler var útnefndur kanslari í Þýskalandi 30. janúar 1933 fóru sósíal-
demókratar og kommúnistar í Evrópu að ræða samstarf og í apríl
sendi Kommúnistaflokkurinn Alþýðuflokknum samstarfstilboð. Al-
Þýðuflokkurinn hafnaði þessu boði en bauð kommúnistum inngöngu
yrði Kommúnistaflokkurinn lagður niður. í greinum sínum á þessum
hma leit Brynjólfur svo á, að þegar auðvaldsskipulaginu væri ógnað
snerust sósíaldemókratísku foringjarnir því til varnar. Þegar þeir
höfnuðu samstarfi yrði Kommúnistaflokkurinn að hafa forystu um
að sameina verkalýðsstéttina til baráttu. Þar sem auðvaldsheimurinn
hjó við djúptækustu kreppu, sem yfir hann hafði gengið, og út úr
henni væri engin friðsamleg leið til, gat skipt sköpum að til væri for-
ystuflokkur sem gæti valdið hlutverki sínu. Brynjólfur gagnrýndi