Andvari - 01.01.1996, Page 69

andvari
HULDUMANNA GENESIS
67
vera hið argasta guðlast, að bera það á Adam, að hann hafi spillt svo sæði
sínu, að setja það í jarðholur, og nefnir dæmi úr Biblíunni, að slíkt hafi Guð
talið dauðasök.
„Þá vil ég spyrja meistarann að, hvar var þetta Adams afkvæmi, álfafólk-
ið, í Nóaflóði?“ ritar Guðmundur, og þykist nú heldur betur hafa klekkt á
andstæðingi sínum. Ekki er vitað til að Jón lærði hafi svarað þessari spurn-
lngu opinberlega. Eftir þessa yfirhellingu virðist hann yfirleitt forðast að
raða þessi mál, er hann ritar um huldufólk, eins og fram kemur í þessum
orðum í riti hans Tíðfordríf {1644):7 „Nú er ég hérmeð ódjarfur frásagnir og
umræður að setja í þetta Tíðfordríf, hér um þó ég heyrt hafi“.
Var það raunar engin furða, því að Jón hafði fengið að kenna á refsi-
vendi embættismannavaldsins, m. a. verið dæmdur útlægur fyrir galdra.
Hefur líklega munað mjóu að hann yrði brenndur, því að skömmu síðar
fóru galdrabrennur að tíðkast hér á landi, einkum vestan lands. Líklega
hefur Jóni ekki fundist spurningin svara verð, því huldufólk býr sem kunn-
ugt er neðan jarðar, og virðist líka geta lifað í vötnum og sjó, og átti sam-
kvæmt því ekki í neinum vandræðum með að tóra af í Nóaflóði. Spurningu
hins lærða klerks á Staðastað var hins vegar svarað af Eiríki Laxdal, bónda
°g lærðum manni norður á Skaga, um tveimur öldum síðar.
Skriftarminning Galdra-Leifa
Þorleifur Þórðarson hét maður, sem kallaður var Galdra-Leifi (um 1570-
1647). Hann var samtímamaður Jóns lærða, enda voru þeir kunnugir. Þor-
leifur bjó lengi í kotum nálægt Ögri við ísafjarðardjúp, undir verndarvæng
Ara sýslumanns Magnússonar. Þorleifur var skáldmæltur og talinn göldr-
óttur af almenningi. Einnig töldu menn að hann hefði mök við huldufólk.
A efri árum orti hann kvæðið Skriftarminning, um uppruna manna og
huldufólks ásamt fleiru. Jónas Rafnar hefur endursagt efni kvæðisins þann-
ig: 8
Frá upphafi huldufólksins segir Þorleifur svo, að þau Adam og Eva hafi tekið sára
iðrun fyrir óhlýðni sína við guð og hafi þá lagt á sig ýmiss konar meinlæti, til þess að
bæta fyrir brot sín. Skildu þau samvistir um hundrað ára bil, til þess að geta lifað því
strangara meinlætalifnaði í einveru. Meðan Adam lifði þessu einsetulífi, gat hann
huldufólkið við blómum jarðarinnar. Það er að því Ieyti ólíkt mönnunum, að það er
laust við alla synd og sekt, en að öðru leyti er það líkt þeim að eðli og háttum, en hul-
ið er það mannlegum augum, vegna þess að það á steina þá, er sú náttúra fylgir, að
allir verða ósýnilegir, er þá bera á sér.
Ekki verður annað sagt en þeim Þorleifi og Jóni lærða beri þarna allvel