Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.1996, Side 120

Andvari - 01.01.1996, Side 120
118 JÓN KARL HELGASON ANDVARI að ef tækni Hrafnkötlu væri borin saman við efnismeðferð einhverra fræg- ustu bóksagna heimsbókmenntanna, svo sem nóvellunnar Michael Kohl- haas eftir Heinrich von Kleist, kæmi í ljós að sagan væri, „þegar á allt er lit- ið, ein hin fullkomnasta stutta bóksaga (short novel), sem til er í heimsbók- menntunum11.23 Önnur röksemd fyrir meintri aðild Halldórs að íslenska skólanum felst í þeirri ákvörðun hans að taka Hrafnkels sögu til útgáfu árið 1942, líkt og til stuðnings við rannsókn Sigurðar Nordals frá 1940. Þessi tengsl eru inn- sigluð með því að titill beggja verkanna er sá sami: Halldór nefnir útgáfu sína Hrafnkötlu, en mér skilst að sá titill hafi ekki verið notaður á söguna áður en Sigurður tók hann upp á riti sínu. Þegar samhengið milli Hrafnkötlu Sigurðar og Halldórs liggur ljóst fyrir er freistandi að greina sambærileg tengsl milli ritsins Á Njálsbúð eftir Einar Ólaf Sveinsson frá 1943 og útgáfu Halldórs á Brennunjálssögu frá 1945. Pau tengsl blasa raunar við í eftirmála Halldórs þar sem hann kvartar yfir því að meirihluti fræðimanna hafi byggt ófullnægjandi rannsóknir sínar „á þeim misskilningi, að Brennunjálssaga væri sagnfræðirit, reyndar mjög fátæklegt og valt“.24 Eina undantekningin frá þeirri reglu sé rit Einars Ólafs um söguna sem að sögn Halldórs er „samið af manni með nútíðar- hugmyndir um bókmenntir og menntuðum sem vorum tímum sæmir“ (s. 416). Svo virðist sem Halldór hafi orðið fyrir umtalsverðum áhrifum frá þess- um góðvini sínum. í eftirmála ræðir hann um þá „heimspeki“ eða „lífs- speki“ sem í sögunni birtist (s. 417-18), en í því orðalagi má greina bergmál frá umræðu Einars Ólafs um „lífsskoðanir“ Njáluhöfundar.25 Halldór hrós- ar höfundi sögunnar ennfremur fyrir stílsnilld, frásagnargáfu og fjölbreytta persónusköpun en um öll þessi atriði fjallar Einar Ólafur ítarlega í bók sinni. Hvað eftir annað vísar Halldór til sögunnar sem skáldverks; „að því er málið snertir,“ segir hann meðal annars, eru fá eða ekkert íslenskt skáld- rit „meira nútímarit en Brennunjálssaga“ (s. 415).26 Slíkar athugasemdir og viðleitni Halldórs til að draga þessi nútímaeinkenni fram (með því að gefa íslendingasögur út með nútímastafsetningu, án sagnfræðilegra skýringa, korta o.s.frv.) eru í samræmi við þá stefnuskrá íslenska skólans sem Sig- urður Nordal sendi frá sér árið 1940.27 IV Ég þykist nú hafa fært nokkur rök fyrir því að Halldór Laxness geti talist óopinber meðlimur íslenska skólans. Eftir er að skýra á hvern hátt hann var þeirra djarfastur, jafnvel svo djarfur að Sigurði Nordal þótti nóg um.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.