Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 136

Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 136
134 GUNNAR KARLSSON ANDVARI nútímanum með penna sinn. Ég ætla annars ekki að ræða þetta efni, en að- eins birta svolitla klausu. Höfundur er þar að ræða hvernig norrænir rithöf- undar á 19. og 20. öld hafi sótt efni og stílfyrirmyndir til íslenskra forn- sagna, Tegnér, Ibsen, Undset. Svo heldur hann áfram:31 Á hitt er ekki úr vegi að minna, að enn er vandséð, hversu endingargóðar þessar nýrri norrænu bókmenntir verði á komandi öldum, þar sem enginn vafi getur á því leikið, að til sígildustu fornsagnanna muni menn hverfa aftur og aftur, þó að tízku- breytingar kunni á stundum að fjarlægja þær ráðandi smekk almennra lesenda. Það er sannarlega ekki að ástæðulausu, þótt íslendingar séu minntir á þetta allt saman, ekki til þess að miklast af því, sem ef til vill gerist ekki þörf, heldur til þess að glæða hjá þeim meiri virðingu fyrir sögunum en svo, að þeir haldi til að mynda, að þeir geti borið fram skoðanir á þeim, sem eru ekkert annað en hreppapólitík, eins og rætt væri um það á alþingi, hvort einhver vegarspotti eigi að takast í þjóðvega tölu. Um leið og slíkar bókmenntir hafa verið skapaðar, eru þær ekki lengur einkaeign þjóðarinnar, heldur sameign allra þjóða, sem vilja gefa þeim gaum, og frjálst um- ræðuefni, hvort sem höfundarþjóðinni líkar það betur eða verr. Síðasttalda umræðuefnið í Fragmenta, skýringin á blóma íslenskrar orð- menntar á miðöldum, er auðvitað sígilt líka. Sigurður hnitar í kringum þetta efni í drögum sínum. Fyrsti kaflinn heitir „Kraftaverk“. Þar er spurn- ingunni varpað fram hvað hafi skapað sögurnar og sýnt fram á að atburðir sögualdar nægi ekki til að skýra tilurð þeirra. Hér skilgreinir höfundur líka hugtakið kraftaverk og sýnir þannig að hann notar það í fullri alvöru um sagnaritunina, beitir því ekki sem ýkjum til að leggja áherslu, eins og tíðast er í daglegu máli. Hann segir:32 Þegar ’kraftaverk' er ekki haft í hinni sérstöku guðfræðilegu merkingu - sem hér kemur ekki til greina, - er það ekki annað en bráðabirgða- eða undanbragðsheiti þess, sem menn treysta sér ekki til að neita, að átt hafi sér stað, en þeir skilja ekki samkvæmt þeim lögmálum, sem þeir eru vanir að leggja trúnað á, eða finnst jafnvel koma beinlínis í bága við þau. í þessum kafla kemur engin tilraun til svars: forvitni lesenda hefur aðeins verið vakin, og næsti kafli heitir því hversdagslega nafni „Flokkun sagn- anna“. í tveimur síðustu köflunum er spurningin síðan tekin upp aftur:33 „Hvers vegna rituðu íslendingar sögur og Norðmenn ekki?“ Og nú orðar Sigurður kenningu sem hann hafði að vísu tæpt á áður, kannski oftar en einu sinni, en sannarlega í fyrirlestrinum „Auður og Ekla í fornmenntum Islendinga“ sem var haldinn árið 1946 og fyrst prentaður í Skírni 1986 í til- efni af aldarafmæli höfundar.34 I Fragmenta er hugmyndin sett fram og rökstudd stórum vandlegar. Hún er í stuttu máli sú að íslendingar hafi bætt sér upp einangrun frá Evrópu í fremur fátæklegu umhverfi íslands með því að einbeita sér að sögum, eins og danski sagnaritarinn Saxo hélt raunar fram strax um 1200. Landnámsmenn íslands völdu landið af fúsum og
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.