Eimreiðin - 01.07.1939, Page 63

EIMREIÐIN
LITLI STÆRÐFRÆÐINGURINN
295
niðri. Ég hugsaði um það merkilega fyrirbrigði, sem ég hafði
verið vottur að — og hvað það táknaði.
Eg hugsaði um þann geysimun, sem er á mönnunum inn-
byrðis. Við flokkum þá eftir augna- og háralit, eftir lögun
hauskúpunnar. Væri ekki skynsamlegra að skifta þeim í vits-
niunalegar tegundir? Djúpið á milli hinna ólíkustu sálarlegu
iegunda mundi vera miklu meira heldur en á milli Búskmanna
°g Norðurlandabúa. Þegar þetta barn er uppkomið, hugsaði
eg, verður það vitsmunalega séð í samanburði við mig, eins
°g maður í samanburði \ið hund. Og svo eru aðrir menn og
konur, sem ef til vill eru eins og hundar í samanburði við mig.
Ef til vill eru afburðamennirnir einu sönnu mennirnir. í
s°gu alls mannkynsins hafa aðeins verið örfá þúsund af
sönnum mönnum. Og við hin — hvað erum við? Námfús dýr.
Án hjálpar hinna sönnu manna hefðum við yfirleitt eklcert
niegnað. Flestar þær hugmyndir, sem við þekkjum, hefðu
aldrei getað myndast í vitund eins og okkar. Ef sæðinu er sáð
þar, vex það, en vitund okkar hefði aldrei getað skapað það.
Það hafa verið til heilar þjóðir af hundum, hugsaði ég; heil
söguleg tímabil liðið án þess að nokkur maður fæddist. Grikkir
fóku við óunninni reynslu og hagfeldum reglum af hinum
þeinasku Egyptum, og gerðu úr því vísindi. Meira en þúsund
ar Eðu áður en verðugur arftaki Arkimedesar fæddist. Það
þelur aðeins fæðst einn Buddha, einn Jesús, einn Bach, aðeins
einn Michelangelo, eftir því sem við bezt vitum.
Skyldi það ekki vera hrein tilviljun, að maður fæðist öðru
hvoru? Hver er orsök þess, að heill hópur þeirra fæðist sam-
tíniis og með einni þjóð? Skyldu Leonardo, Michelangelo og
Raphael hafa fæðst á sínum tíma, af því að fylling tímans var
þ°min, jarðvegurinn undirbúinn fyrir mikla málara, og þró-
nnarstig ítölsku þjóðarinnar í samræmi við það? Af vörum
E'ansks skynsemistrúarmanns frá nítjándu öld er þessi skoðun
aþallega leyndardómsfull; það getur eigi að síður verið sann-
leikur. En hvað um þá, sem fæddust utan hins rétta tíma? Til
dæmis Blake. Hvað um þá?
Þessi drengur, hugsaði ég, hefur borið gæfu til að fæðast á
þeim thna, sem hæfileikar hans geta auðveldlega fengið að
nJota sin. Hann mun fá i hendur hinar fullkomnustu skil-