Skírnir - 01.09.1987, Qupperneq 18

224
GUÐRÚN KVARAN
SKÍRNIR
aðalmálið, þ.e. íslenzkuna. Færeysku hafði fram til þessa verið afar
lítið sinnt, og Rask taldi það skyldu sína að grípa tækifærið og
minna á hana (Rask 1811 :XLVI).
Vejledning vakti verðskuldaða athygli. Miðvikudaginn 5.
febrúar 1812 birtist fyrsti hluti ritdóms eftir Jakob Grimm íAllge-
meine Literatur-Zeitung í Halle. Rask var orðinn vel kunnugur
Grimmsbræðrum, og skrifuðust þeir reglulega á á árunum 1811—
1813 og aftur 1823-1826 (sjá Breve I—III). Bréfaskriftir þeirra á
milli virðast alveg hafa lagzt niður á meðan á hinu langa ferðalagi
Rasks stóð. Rask sleit síðan vináttuböndin fyrir fullt og allt þegar
Jakob Grimm skrifaði harðan en réttlátan ritdóm í Göttingische
gelehrte Anzeigen 1825 um frísneska málfræði hans. Rask svaraði
með langri grein þar sem hann mótmælti ritdómnum, og var hún
gefin út í Samlede Afhandlinger III (1838:198—234). Þessi grein er
merkileg fyrir það að í henni dregur hann saman hugmyndir sínar
um mállýsingu og samanburðarmálfræði, og er athyglisvert að sjá
hve nálægt hann er enn þeim hugmyndum sem fram komu í Vej-
ledning og Afhandling.
Grimm harmaði vinslitin mjög, en honum tókst ekki að mýkja
skap Rasks sem þá var orðinn bæði andlega og líkamlega veill.
Grimm telur formála Rasks mjög gagnlegan inngang að kennslu-
bók í íslenzku og einnig oft nytsaman þeim sem ekki eru endilega
í þeim hugleiðingum að læra málið. Hann hrósar kaflanum um
framburð og segir að oft megi betur átta sig á skyldleika íslenzku og
þýzku þegar framburðarmunurinn er orðinn ljós (1812:243).
Einnig fagnar hann kaflanum um samanburð á dönsku og íslenzku
(Rask 1811:14-18) sem hann segir að gagnist vel við samanburð á
íslenzku og þýzku.
En Grimm hefur einnig út á ýmislegt að setja. Honum finnst
vanta tilfinnanlega yfirlit yfir hljóðvarp og dregur saman sína
skoðun á hljóðvarpi í nokkuð rækilegu máli (1812:244-246). Hon-
um finnst Rask ekki heldur gera neitun í íslenzku nægileg skil,
einkum hvernig tjá megi neitun bæði með forskeyti og viðskeyti
(1812:246-248). Beygingarfræðinni hrósar hann og telur að Rask
hafi farið rétt að þegar hann flokkar eftir kynjum, en þó segist hann
sjá ýmsa vankanta á yfirliti Rasks yfir nafnorðabeyginguna (Rask