Skírnir - 01.09.1987, Qupperneq 203

SKÍRNIR
RITDÓMAR
409
Stundarkorn ertu staddur
í ómvana tómi
þarsem ekkert basrist né líður
gagntekinn grufli
um tímann - hvort hann sé til
eða hugsar um eitthvað eitt,
segjum ístað . . .
Hófaljón! vei
helbleikri þögninni -
senn ertu setztur í hnakkinn
og í vetfángi horfinn
vesalíngnum sjálfum þér
í gusur á vaðinu,
jarðneskan jóreyk.
I þessu ljóði kemur sjálfsháð Þorsteins vel fram, írónía í ætt við þá sem
rómantísku skáldin beittu svo mjög þegar þau byggðu í ljóðum sínum upp
heim fullkomnunarinnar en brutu hann síðan niður í seinustu ljóðlínu -
„og þar með var draumurinn búinn“. Vitaskuld þarf skáldfákur Þorsteins
að þyrla upp „jarðneskum jóreyk" á hlemmiskeiði sínu og fylla augu okkar
ryki einmitt þegar við vorum farin að sjá fyrir okkur ókunn undralönd.
I Urðargaldri eru haustið og dauðinn skáldinu ofarlega í huga. Þessu
fylgir þó enginn ótti um persónulegan aldurtila, tregi yfir því að vera að
glata einhverju eða fara á mis við eitthvað. Miklu fremur eygjum við sátt við
þessar óhagganlegu staðreyndir lífsins: „haustið nálgast sem hvíld og nótt
að liðnum degi“, segir í ljóðinu „Verkalok“ (bls. 64). Jafnframt verða þær
skáldinu hvatning til að gefa þeim tíma sem enn er til ráðstöfunar aukið
gildi. Það kafar hyldýpi hverfulrar og stuttrar stundarinnar eða hugleiðir
farinn veg, rýfur „fortjald hinnar rökkvuðu gleymsku“, eins og komist er
að orði í ljóðinu „Eyði“ (bls. 10), og dregur fram í dagsljósið myndir lið-
innar tíðar, jafnt ljósar sem dökkar.
Hugleiðingar Þorsteins um lífið og tilveruna eru ósjaldan í anda tilvistar-
heimspekinnar. I ljóðinu „Flogið á vír“ (bls. 55) ítrekar hann mikilvægi at-
hafnanna fyrir hvern þann sem vill sanna fyrir sjálfum sér og öðrum hver
hann er, því við erum það sem við gerum úr okkur. Það er ekkert innbyggt
eðli sem ákvarðar veru okkar. Ljóðið lýsir fugli sem flýgur á vír og væng-
brotnar. Fyrstu dagana hímir hann í sömu kúrunni - og líf hans stendur í
stað. Loks ákveður hann að halda ferð sinni áfram eins og ekkert hefði í
skorist. Og við það að fara, jafnvel þótt hann komist ekki langt, er eins og
augu hans opnist fyrir því hver hann er, fyrir staðreynd eigin tilvistar: