Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Page 104
103
Að lokum
Í Man eg þig löngum er fjallað um samkynja langanir á varfærinn hátt. Í
fljótu bragði virðist sem ástir persónanna beinist fyrst og fremst að gagn-
stæðu kyni og því má segja að gervi sögunnar sé gagnkynhneigt en eins og
rakið hefur verið hér að framan bendir fjölmargt til þess að sú kynverund
sem í raun er fjallað um sé allt annað en gagnkynhneigð. Aðalpersónan
Halldór og vinir hans tveir, Ómar og Bóas, framkvæma ýmsa hinsegin
gjörninga – merkingarbærar gjörðir sem tengjast „ógagnkynhneigðri“ kyn-
verund þeirra, sjálfsmynd og skömminni sem fylgir því að vera öðruvísi.
Andlegar ástir og náin vinátta karla er upphafin í sögunni, líkt og í trúar-
riti Bóasar, Úraníu, en líkamlegri nánd og atlotum karla fylgir óttablandin
spenna, sem sést best á því að þegar Halldór kemst ótvírætt í náin líkamleg
kynni við karla er um að ræða annars vegar ofbeldi, líklega nauðgun, og
hins vegar óvelkomin atlot eldri manns. Afstaða sögunnar til samkynja ásta
og langana er því tvíbent og mótsagnakennd – eins og tilfinningalíf aðal-
söguhetjunnar.
Hinsegin gjörningar sögupersónanna eru enn fremur samtvinn-
aðir sjálfsmeðvitund skáldsögunnar. Í Man eg þig löngum er skáldskapur
hómóerótískur, hvort sem um er að ræða lestur, skrif eða það að handleika
bækur; rétt eins og í Eftir örstuttan leik býður skáldskapurinn sögupersón-
um sem þrá eigið kyn upp á leiðir til sjálfsskilnings og sjálfstjáningar og
veitir þeim von og tækifæri til að lifa með skömminni og vinna með hana.
Skáldskapurinn er líka eins konar táknkerfi sem gerir lesendum kleift að
koma auga á samkynja ástir og þrár í sögunni og færir þeim lykilinn að
skilningi á því sem Elías Mar gat ekki sagt beinum orðum á síðari hluta
fimmta áratugarins. Í söguheimum Elíasar býr skáldskapurinn því yfir
hins egin gjörningshætti – umbreytingarafli og kynlegu kynngimagni.
KYN(NGI)MÁTTUR SKÁLDSKAPARINS