Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1934, Page 77

þótt alltaf sé verið að prédika hana fyrir fólki, bæði af mér og öðr-
um. Þá neyta menn og allt of lítils af jarðarávöxtum og grænmeti.
Kauptúnsbúar rækta hvergi nærri nóg fyrir sig, og eru skilyrði til
þess hin beztu og gnægð áburðar. Á Flateyri hefir kvenfélagið tvö
undanfarin ár gengizt fj'rir ræktun og neyzlu ýmsra káltegunda og
garðávaxtar og gert mikið gagn. í Súgandafirði er rnjög lítið ræktað
af garðávöxtum og verða Súgfirðingar að kaupa af Önfirðingum og
útlendingum kartöflur í tonnatali og kaupa þó of Iítið. Flateyringar
neyta mjólkur úr 50 kúm, en Suðureyringar úr aðeins 13. Ég hefi
oft furðað mig á því, að ég skuli aldrei hafa orðið var við skyrbjúg
á Suðureyri. Síðastliðið vor reyndi ég að vekja áhuga á aukinni garð-
rækt, bæði á Suðureyri og Flateyri, með því að rannsaka fólk fyrir
C-AÓtamínsskorti ad modum Göthlin. Á Flateyri rannsakaði ég 172
menn, bæði börn og fullorðna. Prófað var með 50 mm. þrýstingi í 15
mínútur. Útkoman var þessi: 6—8 díla fengu 4, 9—15 díla fengu 13,
16—25 díla fengu 3 og yfir 25 díla 4. Tel ég því samkvæmt þessu, að
24 eða 14% skorti C, þar af 7 eða 4% verulega. Börn og unglinga
virtist ekki frekar skorta C en fullorðna. Á Suðureyri lét ég skoða
118 manns, en þar sem þrýstingur og timalengd voru því miður
ekki hin sömu, er ekki hægt að bera þær rannsóknir saman. Þó virt-
ist mér, af nokkrum samanburðarrannsóknum, sem ég gerði, að full-
yrða megi, að að minnsta kosti helmingi meira beri á C-skorti i Súg-.
andafirði. Börn virtust þar vera ver á vegi stödd heldur en fullorðnir.
Hesteijrar. Viðurværi er yfirleitt gott. Börnum er yfirleitt gefið lýsi.
Miðfi. Allir munu hafa nóg að bíta og brenna, en hvort fæðið er
eftir því hollt og hentugt, er mjög vafasamt. Flestir munu þó hafa
nóga mjólk, bæði til sjávar og sveita. Á Hvammstanga og Borðeyri
er framleidd næg mjólk handa þorpsbúum sjálfum, og mun engin
mjólk flutt að, nema þá stuttan tíma í einú. Reykjaskóli í Hrútafirði
kaupir mjólk á Reykjum. Þar er þrifnaðarheimili og fólkið heilsu-
hraust. Fjós er þar úr torfi og frckar dimmt. Salerni er á heimilinu.
Blönduós. Fatnaður er hér svipaður og annarsstaðar í sveitum og
matargerð einnig. Þó hafa orðið nokkrar breytingar á matarfram-
ieiðslu á síðustu árurn. Garðrækt og grænmetisframleiðsla fer vax-
andi og alifuglarækt, einkurn hænsna, en sumstaðar einnig gæsa,
hafir vaxið mikið, svo að nú eru hænsni á flestöllum bæjum og eggja-
framleiðsla töluverð, þótt markaður utan heimilis sé lítill. Getur
þetta haft talsverða þýðingu fyrir hollustuhætti í sveitunum, þar sem
lítið er um nýmeti annað en mjólk og egg á flestum tíma árs.
Sauðárkróks. Mataðræði alþýðu er yfir höfuð lélegt og einhæft,
bæði í kauptúnum og sveitum á landinu. Ég hefi áður bent á í víð-
lesnu blaði, að flestar aðfluttar matvörur, að nýjum aldinum undan-
teknum, eru mjög lélegar og verri en þörf er á að þær væru, og að
nauðsyn beri til þess, að bannaður yrði innflutningur á möluðum,
hefluðum og muldum korntegundum. Af 4 máltíðum manna yfir
daginn hér í kauptúninu eru 2 að mestu leyti brauð úr hvitu hveiti,
annaðhvort sætu (oft með saccharini) eða smurðu með smjörlíki á-
samt kaffi. Hinum 2 máltíðum dagsins er einnig áfátt að ýmsu