Læknaneminn - 01.04.1994, Blaðsíða 40

LUNGNAKRABBAMEIN AISLANDI 1956 - 1990
KARLAR 1 árs lifun
-0- KARLAR 5 ára lifun
KONUR 1 árs lifun
-k- KONUR 5 ára lifun
Línurit 1. Myndin erbyggðágögnum úrkrabbameinsskrá Krabbameinsfélags
Islands og sýnir afdrif þeirra 1639 Islendinga sem greindust með
lungnakrabbamein á árunum 1956-1990. Lungnakrabbamein er dcemi um
sjúkdóm þar sem langlíji hefur ekki aukist á undanförnum áratugum en hins
vegar lifa menn nú lengur eftir greiningu. Kemur þar a.m.k. tvennt til:
sjúkdómurinn greinist nú að jafnaði fyrr en áður og meðferðin hefur heldur
skánað. Myndin sýnir einnig að 90-95% þeirra sem greinast með sjúkdóminn
lœknast ekki og vitað er að mikill meirihluti þeirra sem ekki læknast þarf á
einkennameðferð að halda.
krabbameinslækni,
fjölskyldu, sjúkraþjálfa,
iðj uþjálfa og sálarfræðing1,
svo nokkrir séu taldir.
Við samningu þessarar
greinar hefí ég einnig notið
þekkingar annarra. Þau
Anna Gyða Gunnlaug-
sdóttir verkjahjúkrunar-
fræðingur, Torfi
Magnússon sérfræðingur í
taugasjúkdómum og
Þorkell Jóhannesson
prófessor lásu greinina yfir
og bentu á margt sem betur
mátti fara. Hannes Blöndal
prófessor las yfir
taugafræðikaflann og
Ingunn Vilhjálmsdóttir
svæfingarlæknir kaflann
um hryggjarleggi og
samræmdu að háttum sinna
fræðigreina. Þærnöfnurog
lyíjafræðingar Rannveig
Gunnarsdóttir og Rannveig
Einarsdóttirfóruyfírtöflur
um lyf og skammta. Þakka
ég öllum þeirra hlut svo og
Theodóri Jónassyni læknanema sem benti á ýmislegt
í textanum sem reyndist óskiljanlegt öðrum en mér.
Síðast en ekki síst þakka ég stuðning Farmaco við
sérprentun og sérlega þar á bæ Asgeiri Sig.
Hallgrímssyni svo og sífelldan og samfelldan
eftirrekstur ritstjómar Læknanemans en án hans hefði
ég aldrei klárað þessa grein!
INNGANGUR
Þrátt fyrir breytta lifnaðarhætti og nokkrar
framfarir í greiningu og meðferð illkynja sjúkdóma,
greinast um 800 Islendingar með krabbamein á ári
hverju. Af þeim reynast þrír af hverjum fimm með
ólæknanlegan sjúkdóm. Þetta þýðir í raun að það er
tilgangslaust að reyna að lækna þennan hóp manna,
vandinn er hins vegar sá að ákvarða horfur hvers og
eins. Allir þessir einstaklingar þurfa á einhvers konar
einkennameðferð að halda og þar skipar verkjameðferð
hæsta sessinn. Markmið þessa greinarstúfs er að veita
nokkra innsýn í nútíma verkj ameðferð og mið tekið af
verkjameðferð sjúklinga með langt gengin krabbamein,
þ.e.a.s. afmeðferð langvinnra verkjaí kjölfar illkynja
sjúkdóma.
Rannsóknir hérlendar og erlendar benda til þess
að að minnsta kosti helmingur þeirra sjúklinga, sem
eru með verki, fær ófullnægjandi verkjameðferð. Til
þessa liggja áreiðanlega margar orsakir en unnt er að
greina a.m.k. þrjár meginástæður: fordómar,
þekkingarskortur og skriffinnska.
En hvað er "fullnægjandi verkjameðferð"? Talið er
að með nútíma verkjameðferð megi ráða við 95-98%
allra verkja krabbameinssjúklinga og að því marki
berað stefna(lO)!
' Ekki endilega í þessari röð.
34
LÆK.NANEMINN 1 1994 47. árg.