Læknaneminn - 01.04.1994, Page 71
kviðarhols, vindgangur og hiksti, ásamt velgju og
uppköstum eftir máltíðir.
Meðferð. Verkir: barksterar og/eða bólguevðandi
gigtarlyf eru kjörlyf í upphafí en dugi þau ekki til,
nægir langoftast að bæta morfínlyfi við barksterana
(20-30 mg af prednísólóni eða 2-4 mg af dexametasóni/
betametasóniásólarhring). Sjúklingarmeðmeinvörp
í lifur geta, eins og að ofan greinir, fengið bráðaverki
í kvið vegna blæðingar inn í lifrarhýðið og þá reynist
stundum nauðsynlegt að tvö- eða þrefalda
morfínskammtinn í nokkra daga meðan marið er að
hverfa.
Kviðfvlliskennd (“squashed stomach syndrome”):
Mikilvægast er að skýra fýrir sjúklingi orsök einkenna
sem aðkrepptur, lítill magi gefur vegna þrýstings frá
aðliggjandi stórlifur og gefa honum matarráð (t.d
borða lítið en oft, drekka vel milli mála en ekki með
mat). Vindeyðandi lyf(svosemdimeticonum/kísilsýra
(Minifom®) 1-2 hylki x 3-4 dagl.) ásamt lyfjum sem
auka hreyfingu magans (t.d. metóklópramíd
(Primperan®) 10-20 mg x 3-4 eða cisaprid
(Prepulsid®) 20 mg x 2-3) geta einnig komið að
góðum notum (17).
Mjúkvefjaverkir
Verkir frá meinvörpum í mjúkvefjum eru
tiltölulega sjaldgæfir nema þegar um er að ræða
stoðvefsæxl i. Mjúkvefj ameinvörp sj ást fyrst og fremst
hjá sjúklingum með frumæxli í brjósti eða lungum
(smáfrumukrabbamein eða stórfrumukrabbamein) svo
og útbreidd sortuæxli og önnur sarkmein. Verkurinn
á oftast rót sína að rekja til boðefna sem erta taugaenda.
Ef um sýkingar í æxli er að ræða getur verkurinn
aukist mjög og þá getur reynst nauðsynlegt að gefa
sýklalyf sem verkjalyf í líknarskyni.
Meðferð. Eðlilegt er að byrja á salílyfí en oft
reynist nauðsynlegt að bæta við veiku eða sterku
morfmlyfi, sérlega efum djúpt vaxandi mjúkveQaæxli
er að ræða. Ef verkurinn heldur áfram þrátt fyrir
rækilega morfínskammta er reynandi að gefa
Verkjamat - hvað erum við að mæla?
Mynd 14. Verkjamat. Skipta má verk ifjóra meginþœtti: örvun taugaenda, verk, þjáningu og verkjahegðun
eða verkjaviðbrögð. Mikilvœgt er að gera sér grein fyrir þvi að allirþcettirnir eru bœði óljósir og
einstaklingsbundnir. Sennilega verða aðeins verkjaviðbrögðin mœldaf utanaðkomandi aðilum meðan merking
sjúklings á stiku er mælikvarði á hvernig allir fjórir þœttirnir fléttast saman.
LÆKNANEMINN 1 1994 47. árg.
65