Læknaneminn - 01.04.1994, Page 95

Á sama hátt er auóvelt að rugla saman næturöng og
vélindabólgu, en hvort tveggja getur lagast við það að
standa á fætur. Hins vegar eru einkenni frá vélinda
aldrei tengd áreynslu eins og hjartaöng og verkur
stendur yfirleitt mun lengur og aðdragandi hans er
lengri en hjá sjúklingum með hjartaöng. Ekki má
heldur gleyma því að um báða þessa sjúkdónra getur
verið að ræða hjá sama einstaklingi en þessir sjúkdómar
eru algengir í miðaldra og eldra fólki.
III-B. Vélindakrampi (Spasmus oesophagii)
Vélindakrampi getur komið sem fylgifiskur
bakflæðis frá maga upp í vélindað með vélindabólgu.
Einnig getur komið vélindakrampi vegna truflana á
vöðvastarfsemi vélindans án slímhúðarertingar. Þetta
veldur sárurn verk undir bringubeini sem leiðir aftur
í bak og upp í háls. í langflestum tilfellum kemur
þessi verkur við kyngingu, en getur í einstaka tilfellum
komið án þess. Þessi einkenni getaþá líkst hjartaverk
og nítróglýcerín slær stundum á þetta eins og
hjartaöng. Þetta er hins vegar aldrei áreynslubundið.
III- C. Götun á vélinda (Perforatio oesophagii)
Götun á vélinda er fremur sjaldgæf, en kemur
oftast í kjölfar heiftugra uppkasta og fyrri sögu um
vélindabólgu. Þetta veldur bráðri bólgu í miðmæti
með sámm verk undir bringubeini, sem yfirleitt versnar
við hreyfmgu á brjóstvegg og innöndun. Þessu fylgir
oft frítt loft í miðmæti sem kemur fram á röntgenmynd.
IV. SJÚKDÓMAR í TAUGA- OG
STOÐKERFI
A. Verkurfrá taugarótum
B. Ristill
C. Verkur frá stoðkerfi
IV- A. Verkurfrá taugarótum
Þrýstingur á taugarætur sérstaklega frá
hálshryggsúlu en einnig frá hálsriijum og fremri
riíjaléttisvöðvanum (m.scalenus anterior) getur valdið
verk sem leiðir niður í brjóstvegg og út í handleggi.
Aðallega á þetta við um þrýsting á rætur tauga svarandi
til liðbila C:III - T:IV. Þetta veldur seyðingsverk í
þeirn húðgeira sem taugarótin sendir taugaenda sína
út í. Sé verkurinn í brjóstvegg er hann oftast hliðlægur
en ekki undir bringubeini. Hann getur leitt niður í
annan hvorn eða báða handleggi og að því leyti líkst
hjartaöng. Hins vegar er hann óháður áreynslu og
stendur oft klukkustundum eða dögum saman.
Samhliða þessu getur sjúklingur fengið margvíslegar
skyntruflanir í tilsvarandi húðgeira.
IV-B. Ristill (Herpes zoster)
Ristill, sem er veirusýking í taugarót, veldur oft
nrjög slæmunr brjóstverk og útbrotum á tilsvarandi
húðgeira. Algengt er að fyrsta einkenni þessarar
sýkingar sé verkurinn, en útbrotin komi síðar.
Verkurinn sem sjúklingar lýsa oftast sem þungum
seiðingsverk byrjar aftanti 11 brjóstvegg og leiðir síðan
fram á við. Þetta er stöðugur verkur óháður hreyfmgu
og áreynslu og þegar útbrotin koma fram er greiningin
auðveld.
IV-C. Verkurfrá stoðkerfi
Ein algengasta ástæða brjóstverks er verkur frá
stoðkerfi, þ.e.a.s. vöðvum, brjóski og beinum.
Sjúklingar með slíka sjúkdóma leita oft læknis vegna
hræðslu við hjartasjúkdóma. Því ermikilvægt að greina
þar á milli, þar sem annars vegar getur verið um
lífshættulegt ástand að ræða, og hins vegartiltölulega
hættulítið ástand, sem þó getur vissulega verið mjög
kvalafullt og þarfnast réttrar greiningar og meðferðar
eins og aðrir sjúkdómar.
Orsakirþessarraverkjaerumargvíslegar. Algeng
ástæða er langvinn vöðvaspenna, oft samhliða
festumeinum vöðva (enthesopathia), til dærnis i
brjóstvöðvum (mm.pectorales) og axlarvöðvum.
Algengt er að stór brjóst hjá konum valdi slíkum
einkennum, bæði frá axlar- og brjóstvöðvum. Önnur
algeng ástæða eru slitbreytingar í liðamótum riQa og
geislunga og geislunga og bringubeins. Lýst hefur
verið sérstöku heilkenni kennt við Tietze með bólgu
og eymslum í efstu geislungamótum rifja. Ekki má
heldur gleyma liðbólgum í axlarlið og liðamótum
viðbeins og herðablaðs og sömuleiðis sinabólgu nreð
eða án kalkútfellinga í ofankambsvöðvasin (m.
supraspinatus) en allt þetta getur valdið verkj urn senr
leiða niður í brjóstvegg og út I handlegg.
Það sem er einkennandi fyrir verki afþessum toga
er það hversu langvinnir þeir eru og óháðir áreynslu.
Oft finna sjúklingar jafnvel minna fyrir þeinr við
áreynslu, en þeirversna síðan í hvíld. Sjúklingar með
LÆKNANEMINN 1 1994 47. árg.
85