Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 11
Skírnir
íslendingar
9
mikla fjarlægð frá öðrum löndum og einangrun sú, er
henni fylgir, hefir stutt að því, að þjóðin yrði „frjáls af
ágangi konunga og illræðismanna“, eins og komizt er að
orði í einni af íslendinga sögum, og að hún blandaðist
lítið útlendu kyni, en því meira innbyrðis, og að þau
menningarfræ, er til landsins bárust, fengju næði til að
samlagast eðli þjóðarinnar. Því mun menning hennar,
tunga, trú, siðir, venjur og skaplyndi hafa fengið sinn
sérkennilega svip. Strjálbýlið, þar sem hvert heimili er
heimur út af fyrir sig, verður að bjargast á eigin spýtur
og leggja á margt gjörva hönd, hefir gert einstaklingana
fjölhæfa og þar með glætt sjálfstraust þeirra, hugsun og
sjálfræði, en síður alið þá upp til samvinnu. Af þessari
fjölhæfni einstaklinganna og fábreytni atvinnuveganna
hefir leitt, að stéttamunur og manngreinarálit hefir lítið
þróazt í landinu. Atvinnuvegirnir, sem mjög eru háðir
óblíðum náttúruöflum, munu hafa alið upp karlmennsku,
seiglu, athygli og rólyndi. Fjölbreytni landslagsins og hin-
ar stórfelldu andstæður í ríki náttúrunnar munu hafa
glætt ímyndunaraflið. Og sé skoðun Ellsworth Hunting-
tons rétt, ætti loftslagið á íslandi, bæði að hitastigi og
breytileik, að hafa verið örvandi fyrir andlega starfsemi.
Með öðrum orðum: Áhrif landsins virðast stefna að því
að glæða næma þjóðernisvitund og sérkennilega menn-
ingu, f jölhæfni, sjálfstraust, sjálfræði og jafnræðishyggju,
karlmennsku, seiglu og rólyndi í þrautum, vakandi hugs-
un og ímyndun.
Færa má góð og gild rök fyrir því, að öll þessi áhrif
hafa átt sinn þátt í því að móta þjóðina og menningu
hennar. En aðalleiðin til að skilja einkenni hvors tveggja
er uppruni þjóðarinnar sjálfrar, hvers konar menn það
voru, sem til Islands fluttust í öndverðu, því að af sam-
spili lands og þjóðar eru einkenni þjóðarinnar runnin-
Landnámabók, hið einstæða rit, segir frá um 450 helztu
mönnum, er námu land á íslandi, hvaðan þeir komu og
hvar þeir settust að og oft jafnframt ætt þeirra og ástæð-
urnar til flutningsins. Þar sést, að meginhlutinn var af