Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 76
74
Irving Langmuir
Skimir
Þarna er dæmi um ósamhverft fyrirbrigSi, sem í eSli sínu
var ófyrirsjáanlegt og hafSi mikil áhrif á líf manna.
Hvert þrumuveSur eSa hvirfilbylur hefst á lítilli byrj-
un, og aS minnsta kosti einstök atvik í hinni dyntóttu för
slíkra óveSra yfir landiS eru afleiSingar af hátterni ein-
stakra skammta á byrjunarstigum veSursins. En smáat-
vik, svo sem þaS, hvar eldingu slær niSur eSa tjón verSur
af hvirfilbyl, geta skipt menn miklu.
Miklu augljósari dæmi ósamhverfra fyrirbrigSa, er
áhrif hafa á mannlífiS, eru þau, sem koma fram í arf-
gengi og uppruna tegundanna. Hvort arfeindirnar (genes)
erfast frá móSurinni eSa föSurnum, virSist í eSli sínu
vera hending, sem eflaust felur í sér breytingu einstakra
frumeinda. MeS vissu er vitaS, aS breytingum á arfeind-
um, eSa stökkbreytingum, má áorka meS X-geislum, og
þaS hefir jafnvel veriS sannaS, aS einstakur skammtur
nægir til aS valda slíkri breytingu. Gott dæmi ósamhverfs
fyrirbrigSis er þaS, aS hvert dýr vex af einni frumu. Upp-
runi tegundanna og öll þróun, sem felur í sér náttúruval
stökkbreytinga, er nálega á hverju stigi háS atvikum, sem
eiga upptök sín í einstökum frumeindum.
Hugmynd, er þróast í heila manns, virSist hafa öll ein-
kenni ósamhverfra fyrirbrigSa. Alla ævi verSum vér sí-
fellt aS velja um úrkosti, og þetta val getur stundum breytt
allri rás lífs vors í framtíSinni. Stundum látum vér pen-
ingskast ráSa valinu — atvik, sem virSist ófyrirsjáan-
legt — en engin ástæSa er til aS efa, aS atvik einstakrar
frumeindar eSa nokkur slík atvik, er líkindum eru háS,
ráSi oft úrslitum.
Þegar sumir gerlar eru hitaSir þangaS til þeir fara aS
deyja, þá verSur reyndin sú, aS á hverju jafnlöngu tíma-
bili deyr sama brot af tölu þeirra, sem eftir lifSu. Þetta
virSist sanna, aS líf þessara fruma veltur á einni óstöS-
ugri sameind og breyting á henni valdi dauSa. ÞaS er því
hending ein, hvaSa einstaklingur deyr innan tiltekins
tíma.
Þau dæmi samhverfra og ósamhverfra fyrirbrigSa, er