Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 130
128
Hallgrímur Hallgrímsson
Skírnir
umbótamenn, sem orðiS höfðu fyrir vestrænum áhrifum.
Þeir vildu gjarnan láta kalla sig „upplýsingarmenn", og
er það nafn ekki fjarri sanni.
Ihaldsmennirnir vildu þó ekki sleppa völdunum, og blóð-
ug borgarastyrjöld hófst. Upplýsingarmenn unnu fullan
sigur, og 1868 varð sú stjórnarbreyting í landinu, sem
hinar miklu framfarir síðari tíma eiga rót sína að rekja
til. Vald keisarans var aukið stórkostlega, en aðallinn
sviptur bæði völdum og miklu af jarðeignum sínum. Lög-
gjöf og réttarfari var breytt eftir vestrænni fyrirmynd.
Árið 1871 var fyrsti síminn lagður og 1872 sigldi fyrsta
japanska skipið yfir Kyrrahaf til San Francisco. Áður
höfðu Japanar engir siglingamenn verið.
Til þess að læra hina verklegu vestrænu menningu
sendu Japanar þúsundir af ungum námsmönnum til Ev-
rópu, einkum Englands, og þeir komu sér alls staðar að,
í skólum og verksmiðjum. Jafnframt fengu þeir lánaða
fjölda af enskum og frönskum verkfræðingum, en þegar
Japanar þóttust vera búnir að læra af þeim það, er þeir
vildu, þá voru þeir sendir heim aftur. Af Englendingum
lærðu Japanar herskipasmíði. Sum af helztu skipum
þeirra, er unnu sigurinn við Tshusima, voru smíðuð í Eng-
landi, og fyrsti „dreadnaught" Japana, Congo, sem enn
er til, er einnig ensk smíði, en af því skipi lærðu Japanar
að smíða orustuskip af stærstu tegund. Það má vera lítil
gleði fyrir Englendinga nú að vita, að þeir hafa unnið
mest að því að skapa hinn volduga japanska herskipa-
flota.
Hér er ekki rúm til að segja frá hinum risavöxnu fram-
förum Japana eftir 1868. Þær eru einstæðar í veraldar-
sögunni. Þess má aðeins geta, að stóriðnaður með nútíma-
sniði hófst og unnið hefir verið af kappi að því að auka
menntun þjóðarinnar. Þó hefir einkum verið lögð áherzla
á hina æðri menntun, og Japanar hafa eignazt marga
heimsfræga vísindamenn. En eitt hefir stjórnin látið sitja
í fyrirrúmi fyrir öllu öðru, og það er herinn. Þó að fjár-
hagur ríkisins hafi jafnan verið þröngur, þá hefir aldrei