Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 168

166
Jakob Jónsson
Skírnir
en þeir halda því samt fram, að hún sé bölvun á mannkyn-
inu. Þeir horfa á það sem æðra takmark, að hún verði úr
sögunni. Séra Haraldur horfir því með tilhlökkun upp á við
til æðri tilverusviða, þar sem skipting hinna ytri kjara sé
í samræmi við andlega göfgi mannsins. „Hér í heimi getur
mannelskan átt við mæðu að búa, göfuglyndið verið tötr-
um klætt og heilagleikinn sætt illri meðferð, en hins vegar
mannvonzkan búið í hárri höll við allsnægtir, þrællyndið
klæðzt pelli og purpura og síngirnin satt sig á nautnum
og raðað kringum sig alls konar þægindum. En verið þess
fullvís öll, sem orð mín heyrið nú, þegar yfir þá takmarka-
línu er komið, sem heimana skilur, gerbreytist þetta. Þang-
að fer ekkert, nema sálin sjálf og það, sem hún á. Þar
verður ekkert framar keypt fyrir peninga . . . Umhverfið
skapast af ástandi þinnar eigin sálar“. (Á skeiðvellin-
um.)10)
Böl það, sem af misskiptingunni stafar, kemur fram í
mörgum ólíkum myndum, bæði eftir skapgerð manna og
hugsunarhætti, og eftir því, hvort í hlut á ríkur eða fátæk-
ur. Þó er það ríkjandi skoðun í íslenzkri prédikun, að
mannssálin geti hafizt svo hátt, að hún geti búið við hvort
sem er auð eða örbirgð, án þess að minnka við það eða
falla fyrir þeim hættum, sem hvoru fyrir sig kunna að
vera samfara. Helgi lektor Hálfdanarson vitnar í orð ritn-
ingarinnar: „Allir hlutir verða þeim til góðs, sem guð
elska“. „Það verður þeim, sem guð elska, að góðu, hvort
sem þeim hlotnast auðlegð eða örbirgð. Bæði auðurinn og
fátæktin getur leitt þá afvega, sem ekki hafa hinn rétta
kærleika til guðs eða ekki eru svo fastir fyrir, sem sann-
trúaður maður á að vera . . . Ef maðurinn þar á móti elsk-
ar guð í sannleika, hlýtur hvort tveggja að verða honum
að góðu“.17) (Allra heil. messa.) Séra Helgi lektor heldur
því fram, að sá maður, sem líti á sjálfan sig sem guðs barn
og geri sér ljósar skyldur sínar við guð, kunni að fara
þannig með auð sinn, eða taka þannig fátækt sinni, að það
geri hann að meiri og betri manni. Séra Haraldur minnir
á Pál postula í þessu sambandi: „En sá hinn sami veit líka,