Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 166

164
Jakob Jónsson
Skírnir
sem sárt og átakanlegt böl. Eitt er þó yfirleitt eftirtekta-
vert. Allir ganga þeir út frá því, að fáir reglulegir auð-
kýfingar finnist meðal fólksins, sem þeir tala við. Þeir
telja tilheyrendur sína yfirleitt meðal hinna fátæku, sem
hafi að vísu flest af skornum skammti, og séu í vandræð-
um með að afla þess, sem þarf, en fái þó að jafnaði sitt
daglega brauð. Það er auðfundið, að þeir búast ekki við
því, að bein hungursneyð eigi sér framar stað meðal Is-
lendinga. Þó kemst séra Páll Sigurðsson furðu nærri því
að gera ráð fyrir, að hallæri geti átt sér stað, en þrátt
fyrir erfiðleikana hefir hann óbilandi traust á framtíð-
inni. Af þessu áliti ræðumannanna sprettur það vafalaust,
að þegar þeir gera samanburð á kjörum manna, bera þeir
sjaldan saman hinn forríka auðkýfing, sem ekki á aura
sinna tal, og öreigann, sem ekkert á nema hlekkina og
hungurtilfinninguna. Þeir bera öllu frekar saman kjör
hins efnaða manns og ástæður fátæklinga, sem þó hafa
nokkura möguleika til að bjarga sér.
Tveir hinir elztu af heimildarmönnum mínum, biskup-
arnir Helgi og Pétur, halda því fram, að „eigi sé kjörum
manna svo misjafnt úthlutað í raun og veru, sem menn
ætla“.n) Báðir eru þeir sammála um, að öfund eins við
annan eigi mikinn þátt í að halda við þeirri trú, að mun-
urinn sé meiri en hann er. Gengur Pétur biskup meira að
segja svo langt að kalla það „ódyggð“ að vera óánægður
með kjör sín. f postillu hans er ein ræða um það, „hversu
syndsamlegt það er að vera óánægður með sín eigin kjör
og öfundast yfir annarra kjörum“12) (1. sd. í föstu). Um
öfundina segir sami höfundur: „Um marga, sem kveina
og kvarta um kjör sín, má fullyrða, að fyndu þeir ekki til
öfundar, þá mundu þeir heldur ekki finna til vansældar.
Þeir verða ekki varir við skort hjá sjálfum sér, fyrr en
þeir sjá, að aðrir hafa meira“.13)
Hið annað, sem þeir álíta að gefi ranga hugmynd um
ástæðurnar, er það, „að mörgum gæðum fylgir mikil
armæða“, svo að „margir, sem þykjast vera lánsmenn",
segir Pétur biskup, „eru það ekki, þegar að er gáð“.14)