Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 174
172
Jakob Jónsson
Skírnir
urinn, sem samdi fyrstu drög að stefnuskrá félagsins og
lögum, var Bergsveinn S. Long. Hann hafði fengið hug-
myndir sínar í Vesturheimi.
Séra Haraldur hugsar líka um auð og örbirgð sem vanda-
mál þjóðfélags, ekki síður en einstaklinga, og það er eng-
inn vafi á því, að í hans augum er það samkeppnin um
auðinn, sem skapar þennan vanda. Allir prédikararnir
tala um eftirsókn manna eftir jarðneskum auðæfum. En
mér finnst bera meira á þeirri hugsun hjá séra Haraldi en
fyrri tíðar mönnunum, að sú eftirsókn sé kapphlaup, elt-
ingaleikur, þar sem einn reynir að hrifsa hnossið á undan
hinum. Það er samkeppnin, ofbeldishugsunin, sem í fram-
kvæmdinni verður undirrót misréttis, kúgunar og jafnvel
styrjalda.
Það er engin tilviljun, að fjárhagsmálin eru fremur
þjóðfélagsmál í prédikun þessara tveggja síðast nefndu
ræðumanna. Annar kynnist félagslegum hreyfingum er-
lendis, áður en nokkuð verulega kveður að þeim á Islandi.
Hinn er einmitt starfandi prestur í höfuðstað landsins á
þeim tímum, sem þessar kenningar eru að ryðja sér til
rúms þar. Hið sama gildir að sjálfsögðu um Jón biskup
Helgason og próf. Ásmund Guðmundsson.
V.
Þá er komið að síðasta atriði þessarar ritgerðar, við-
horfinu gagnvart umbótum.
Sumir halda því fram, að prédikun kirkjunnar um
ódauðleika og annað líf hljóti af sjálfu sér að draga úr
löngun til þess að bæta kjör sín og annarra í þessu lífi eða
jafna misrétti þjóðfélagsins. Þeir prédikarar, sem ég hefi
aðallega rætt um, eru ekki á þeirri skoðun. Ég hefi þegar
lýst þeirri skoðun, sem fram kemur í íslenzkri prédikun á
gildi jarðneskra gæða, líka miðað við eilífðina, og þarf
ekki að endurtaka það. En á hitt vil ég benda, að þegar um
er að ræða misskiptingu auðsins sem félagslegt vandamál,
kemur ræðuhöfundunum saman um, að kristindómurinn