Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 95
Skírnir
Sögulegar samstæður
93
fyrir í sögu Danmerkur áður, og að hér sé að ræða um
fram að þessu óþekkta notkun á þvingunarhugtakinu í
þjóðaréttinum, sem orðið hafi að grípa til vegna þess, að
milliþjóðasamskipti hafa nú horfið til frumstæðari hátta
fyrir tilverknað Þjóðverja. Og vitanlega er ekki nein full-
komin samstæða við þetta, hvorki í sögu Dana né heldur í
mannkynssögunni, því að fullkomlega samstæðir atburðir
gerast aldrei.
Ég held þó, að til sé eitt tímabil í sögu Danmerkur og
Noregs, þegar atburðir gerðust, er að ýmsu leyti svipar
til þessara, og ég býst við, að einhverjum kunni að þykja
fróðlegt að kynnast þeim, ekki sízt vegna þess, að mér
finnst það tímabil, sem um ræðir og er heldur lítið þekkt,
vera alleftirtakanlegt. Til þess að athuga það, verður að
hverfa um 130 ár aftur í tímann.
f upphafi árs 1814 átti Friðrik konungur VI., síðasti
bandamaður Napóleons, í höggi við sameinaða rússneska,
þýzka og sænska heri, og hann varð að gefast upp eftir
stutta stund. Stórveldin þvinguðu Dani til þess að semja
friðinn í Kiel 14. janúar 1814, en þar var Friðrik VI. kúg-
aður til þess að láta af hendi Noreg við Svíakonung. Það
átti svo að segja að vera morgungjöf hins nýkosna ríkis-
arfa Svíþjóðar, Karls Jóhanns, fyrrum Bernadotte mar-
skálks, til sænsku þjóðarinnar.
Meðan ófriðurinn við England stóð yfir, höfðu sam-
göngurnar milli Danmerkur og Noregs verið ærið slitrótt-
ar, og Friðrik VI. hafði því sent bræðrung sinn, ríkisarf-
ann Kristján Friðrik prins — síðar Kristján konungur
VIII. — til Noregs, til þess að fara þar með konungsvald
sem' landstjóri. Friðrik VI. skrifaði nú landstjóranum,
eins og af friðarsamningnum leiddi, að hann yrði hið
bráðasta að skipa nokkra umboðsmenn til þess að afhenda
Svíþjóð norsku vígin og hverfa síðan strax heim til Dan-
merkur.
Það var þó síður en svo, að Kristján Friðrik hlýddi