Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 90
88
0. P. Sturzen-Becker
Skírnir
ágæta jarpa og eitthvað af vandfengnu grænmeti; og
þaðan er svo bezt ég fari og snúi mér að Crusenstolpe.
Ég vil í eitt skipti fyrir öll taka það fram, að hér er
ekki að ræða um neinar myndir af rithöfundum, blaða-
mönnum eða stjórnmálamönnum, heldur lít ég á þessa
menn eingöngu frá því sjónarmiði, að þeir voru á sinni
tíð merkilegir og frægir sælkerar. Crusenstolpe á líka í
því efni óneitanlega sæti á söguhimni Svíþjóðar. Enginn
ber brigður á það, að hann var á sínu sviði gáfaður rit-
höfundur. En sælkeri var hann svo mikill, að þar skyggir
ef til vill enginn á, nema annar eins ágætismaður og Aske-
löf, sem vér höfum verið að dást að.
Einhver kann ef til vill að halda því fram, að Crusen-
stolpe hafi ekki verið minni sælkeri en Askelöf. Ég fyrir
mitt leyti held þó, að menn verði að láta sannleikann njóta
þess réttlætis að viðurkenna, að hinn síðarnefndi var hon-
um talsvert fremri. Það kemur af því, að Askelöf var sí-
gilcLur. Crusenstolpe var eflaust alveg óvenjulegur, mikill
og ljómandi sælkeri, en hann var ekki sígildur. Sælkera-
einkenni hans voru allt önnur. Styrkur hans í þessu jafnt
og í ritmennskunni var fólginn í ástríðunni. Þar sem Aske-
löf tók á viðfangsefni sínu með þroskuðum smekk heim-
spekingsins, fagurfræðingsins, hefir Crusenstolpe aftur
á móti ávallt gert það með eldmóði tilfinningamannsins.
Þar sem Askelöf naut í sælli ró eins og einhver guð, naut
Crusenstolpe með eldgosalegum ákafa Afríkumannsins.
Crusenstolpe sást oft yfir eitthvað, hann var aldrei eins
strangur um eðlissamhengið, hinn andlega leyniþráð milli
lostætra krása, hann leit fremur á hvern rétt, hvert glas
af góðu víni sem eitthvað fullkomlega ágætt út af fyrir
sig, og hann hirti minna um að gera máltíð eftir öllum
listarinnar reglum en að vinna hvern sigurinn af öðrum.
Hann lét hið mikla, eilífa lögmál heildarinnar þoka fyrir
einstökum atriðum, sem ef til vill voru ágæt, en þó ekki
annað en sundurlaus brot. I rauninni viðurkenndi Crusen-
stolpe hvorki forrétti, millirétti né eftirrétti, heldur að-
eins rétti. Hann elskaði lauk, fylltan kjötdeigi, Strass-