Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 165
Skírnir
Auður og örbii'gð í íslenzkri prédikun
163
70 ár, sem vér lifum hér í tímanum . . . Og það er hinn
herfilegasti misskilningur, ef menn halda, að það tvennt
þurfi að reka sig á: að búa sig undir jarðlífið og búa sig
undir eilífðina".8)
1 ræðunni um brúna talar séra Haraldur um álit Krists
á heimsgæðunum og umhyggju hans fyrir jarðnesku lífi
mannanna. „En“, heldur hann áfram, „með jafnmikilli al-
vöru hélt hann (þ. e. Kristur) hinu fram: að það nægði
engan veginn að hugsa eingöngu um þetta líf og gæði þess.
Sú stefnan gæti lent í afskaplegum öfgum, gæti orðið að
heimsku, ef hitt gleymdist, sem þrátt fyrir allt væri aðal-
atriðið: að hugsa um sálina“.°)
Það væri freistandi að halda þessum hugleiðingum
áfram, t. d. rifja upp meðferð séra Jóns Bjarnasonar á
sögninni um konungana Krösus og Kyrus, en förinni er
nú heitið í aðra átt. Þó vil ég ekki skilja svo við þetta at-
riði, að ég minni ekki á ræðu séra Haraldar: „Silfur og
gull á ég ekki“. Hún fjallar um það, sem ekki verður keypt
fyrir peninga: trú, sannfæring, hollusta við hugsjón, hin
sannasta gleði, samúð sálnanna o. s. frv.10)
Niðurstaða íslenzkrar prédikunar síðustu 100 árin verð-
ur þá í fám orðum sú, að jarðnesk gæði séu manninum
nauðsynleg, en þau fullnægi ekki þörfum hans, því að sál
hans stefni upp fyrir hið frumstæða lif fyrir munn og
maga og sé ódauðleg. Þau eigi þó að gefa hinum innra
manni tækifæri til að þroskast og taka framförum. En
samt sem áður ná þau of skammt til þess að geta veitt
manninum allt, sem önd hans þarfnast. Hin jarðnesku
gæði og hin himnesku þurfa því að fara saman sem ást-
gjafir guðs.
III.
Öllum er það augljóst mál, að misskipting á auðæfum
jarðarinnar á sér fyllilega stað. Við það myndast and-
stæðurnar auður og örbirgð. Eins og gefur að skilja ræða
allir prédikararnir meira og minna um þessar andstæður,
og allir líta þeir á hinn mikla mismun á kjörum manna
11*