Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 213

Skírnir
Ritfregnir
211
oft heldur litil. Stjórnin tók líka stundum þunglega undir gerðir
Alþingis. Hér er ekki rúm til að rekja þá sögu, en smátt og smátt
þokast þó í þá átt að koma á innlendum brunatryggingum. Loks var
stigið stærsta skrefið, er Brunabótafélag íslands var stofnað og
reglugerð um það gefin út 16. janúar 1917. Siðan hefir öll trygg-
ingarstarfsemi í landinu aukizt stói'kostlega eins og öllum er kunn-
ugt. Þessi þróun er mikilvægur þáttur í hagsmuna- og menningar-
sögu vorri.
Sveinn Björnsson, núverandi ríkisstjóri, var fyrsti forstjóri fé-
lagsins, en í þessi 25 ár hafa alls fimm menn gegnt forstjórastörf-
um. Núverandi forstjóri er Halldór Stefánsson, áður alþingismaður,
og hefir hann gengizt fyrir útgáfu bókarinnar.
Meðal hins mikla og margþætta fróðleiks, sem ritið hefir að
geyma, má nefna „Brunaannál 1874—1941“. Eru þar taldir upp
allir húsbrunar, sem oi'ðið hafa hér á landi á þessu tímabili og
nokkru máli skipta. Má margt af honum læra. Einkennilegt er að
sjá, hve brunum fjölgar ört eftir 1890 og þó einkum á fyrsta ára-
tug þessarar aldar. Má sjálfsagt telja, að þetta stafi af fjölgun
timburhúsa með eldavélum og litlum, og viða sama sem engum,
brunavörnum. Yfirleitt má segja, að Reykjavík hafi sloppið bezt
að tiltölu við stærð og íbúafjölda. Aftur eru alkunnir stórbrunarnir
á Akureyri.
Brunavarnir eru að vísu ekki nýjar hér á landi, en það er þó
fyrst eftir 1917 að lagt hefir verið kapp á að auka slökkvilið og
bæta slökkvitæki.
Þegar brunaannálnum lýkur í árslok 1940, hafði Brunabótafé-
lagið greitt í skaðabætur fyrir brunnin hús um 1860 þúsund krónur.
Þó hafði félagið haft í tryggingu öll hús utan Reykjavíkur frá 1934.
Höfuðstaðurinn hefir ekki tryggt hús sín hjá félaginu.
I bókinni er æviágrip og myndir allra forstjóra félagsins, sagt
frá starfsfólki á skrifstofunni og myndir af því. Ennfremur skrá
yfir alla umboðsmenn félagsins um land allt og myndir af þeim
öllum, er hægt var að fá. Er þetta hin merkilegasta skrá og góð
heimild. Þótt einstaka smágallar séu á henni, þá valda þeir ekki
skaða svo teljandi sé. Þá fylgir einnig efnis- og nafnaskrá. Auk
mannamynda eru einnig nokkrar myndir af ýmsu, er við kemur
starfsemi félagsins. Alls eru 307 myndir í bókinni. Minningarritið
er í stóru fjögra blaða broti, prentað á góðan pappir og í vönduðu
skinnbandi. Er bókin að öllu hin glæsilegasta. H. H.
Halldór Jónasson: Um endurreisn þjóðríkis á íslandi. Rvík 1942.
Það væri freistandi að skrifa langt mál um þessa litlu bók, því
að segja má með nokkrum rétti, að hún ræði um „hið eina nauð-
synlega“ um þessar mundir fyrir oss íslendinga. Þar er frá því sagt,
14*